tag:blogger.com,1999:blog-50572642307368781322024-03-18T20:38:23.578+01:00Laurens Jz. CosterKrupkehttp://www.blogger.com/profile/03952265596530343517noreply@blogger.comBlogger2485125tag:blogger.com,1999:blog-5057264230736878132.post-54065540143799947582022-12-19T22:33:00.004+01:002022-12-19T22:33:57.219+01:00CV & abonneren<div style="text-align: left;"><b style="background-color: #cfe2f3;">• Abonnee worden (gratis) van de dagelijkse Coster-gedichten</b><b style="background-color: white;"> <a href="https://high5.nl/minimalist/?l=laurensjzcoster" rel="nofollow" target="_blank">kan hier</a> . </b></div><p><b style="background-color: #ffe599;">• Lees hier <a href="http://laurensjzcoster.blogspot.com/2018/07/laurens-jz-coster-cv.html">het cv van het Laurens jz. Coster-project.</a></b></p><p><b>"<i>Een bloemlezing in dagelijkse afleveringen.</i>"</b></p><p><b><br /></b></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiUQrKN4xmxLC0X5q--g750SCg6pv_PieC9HFn14dgLV7sM2vf1i2IIbiYEpHiZpErCANCf9duPVCrFy9AKHYz1WNShiCNtutQittIMymKyShpYkwT798O4brQZwkqKLJAZ3VHnbIzixJnXbO9AQIg7byoHinYmDA3Gqvqomix-G2NgBw-ck3mr7IbBIg=s454" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="311" data-original-width="454" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiUQrKN4xmxLC0X5q--g750SCg6pv_PieC9HFn14dgLV7sM2vf1i2IIbiYEpHiZpErCANCf9duPVCrFy9AKHYz1WNShiCNtutQittIMymKyShpYkwT798O4brQZwkqKLJAZ3VHnbIzixJnXbO9AQIg7byoHinYmDA3Gqvqomix-G2NgBw-ck3mr7IbBIg=s16000" /></a></div><br /><p><br /></p><p><br /></p><br />Krupkehttp://www.blogger.com/profile/03952265596530343517noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5057264230736878132.post-65843793721223287982022-12-19T22:33:00.003+01:002022-12-19T22:33:28.800+01:00Jo Gisekin • Winter<div class="separator" style="clear: both;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhCDNacMiIKDHI1AB8c7nQ292Sy_ZyoOkV2_ueRu2zIbsGNguhx0XzkULkJtwZiuA6mAL3pheuSsO_s_w_0nBtmVI1u48HLDfd1aj2MeU4MvnYBKxmWEj-UN6Ep7FSs2W5QcGzvqjAaMRWmP8v1DrCGerwzygsrULgdFVyB3JAI8gO0sckog4g/s1600/winter.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" border="0" data-original-height="458" data-original-width="500" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhCDNacMiIKDHI1AB8c7nQ292Sy_ZyoOkV2_ueRu2zIbsGNguhx0XzkULkJtwZiuA6mAL3pheuSsO_s_w_0nBtmVI1u48HLDfd1aj2MeU4MvnYBKxmWEj-UN6Ep7FSs2W5QcGzvqjAaMRWmP8v1DrCGerwzygsrULgdFVyB3JAI8gO0sckog4g/s1600/winter.jpg" /></a></div><br /><br /><br />
<div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><p style="margin-bottom: 0cm;">•• In <a href="https://www.deinzeonline.be/2022/11/dichteres-jo-gisekin-te-gast-in-mudel/"><i>Klein
schildersboek</i></a> staan de beeldgedichten centraal die <a href="https://poeziecentraal.be/auteurs/616/jo-gisekin-1">Jo
Gisekin</a> schreef bij bekende schilderijen vervaardigd door
‘Leieschilders’ — schilders die zich lieten inspireren door de
rievier de Leie, zoal Roger Raveel, Gustave van de Woestyne (broer
van Karel) en Gustave De Smet. De schilderijen zijn ook in de bundel
opgenomen. ‘Winter’ is geschreven bij een schilderij van Albert
Saverys (1886-1964).</p>
<p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p>
<p style="margin-bottom: 0cm;">Winter</p>
<p style="margin-bottom: 0cm;">Kieren zijn gedicht. Huizen pakken
geblinddoekt<br />eenzaamheid in. Verzinken als
tuinkabouters<br />in het sprakeloze van de grond. Stilte
houdt zich<br />gedeisder dan ooit.<br />Dit is het bijna niet bestaan.<br /><br />Sneeuw weerkaatst, spuit gensters in
zwarte bomen<br />een hond loopt blind zijn adem
achterna. Wij smoren<br />klanken binnensmonds. Galmgaten zonder
adeste-zangen.<br />Zieltogend leven smelt in de sloot.<br /><br />Wanneer de mokerslag op korstig ijs?
Het licht dat<br />spleten openrijt. Een zon obsceen bijna
en excentriek.<br />Ziedaar een landschap zonder littekens
herboren<br />bewoonbaar met de hartklop van een jong
seizoen.<br /><br />Alleen de hunker na al dat kille
oponthoud blijft<br />onbeschreven. Als geuren van een
ouderwets boeket.<br />Altijd weer wachten op groen dat
gekalkte muren smukt.<br />Op brem in bloei. Op gele gentiaan aan
de waterkant.<br /><br />Het eigen hart op vinkenslag.<br /><br /><br />Jo Gisekin (1942)<br />uit: Dooitijd (2012)</p>
<p style="margin-bottom: 0cm;"><br />
</p><br /></div>Krupkehttp://www.blogger.com/profile/03952265596530343517noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5057264230736878132.post-62505848491200644012022-01-26T22:40:00.003+01:002022-01-26T22:40:22.914+01:00Sven Staelens • Grenzeling<p> •• Het <strong>Poëzieweekgeschenk</strong> van de op axiomatische poëzie gerichte <a href="http://www.uitgeverijcru.nl/over-uitgevrij-cru/">uitgeverij crU</a> van dit jaar, <a href="http://www.uitgeverijcru.nl/bundels/grenzeling/"><em>Grenzeling</em></a>, is geschreven door <a href="https://svenstaelens.com/">sven staelens</a>. Het is een een poemic, een dichtbundel op basis van comics. Staelens gebruikt er een moeilijk leesbaar font in, en een onleesbaar (asemisch) font — elementen die vaak gebruikt worden om de grenzen van de poëzie op te zoeken. Hier worden deze elementen ingezet om aandacht te vragen voor het vluchtelingenvraagstuk zoals dat speelt in België en Nederland.</p><p><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgW34GpwJNw2HR2yt3HEjp1nTN0rXq4e1CVVyQnZL-c2TbPUgKnwAsqgP-MrRe4uMHxF6XsFjzhNHAsT6Rwxu_9OV-7orb9SYi5bJ_jidlDYvb1mOFcInufJm5NMyA8itXq3HRu3FCoBTvnkFW2L-Sz2gS33e9bHgDPTEjYLJgiWPShfSSvBlJ8g5EcXQ=s520" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="520" data-original-width="333" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgW34GpwJNw2HR2yt3HEjp1nTN0rXq4e1CVVyQnZL-c2TbPUgKnwAsqgP-MrRe4uMHxF6XsFjzhNHAsT6Rwxu_9OV-7orb9SYi5bJ_jidlDYvb1mOFcInufJm5NMyA8itXq3HRu3FCoBTvnkFW2L-Sz2gS33e9bHgDPTEjYLJgiWPShfSSvBlJ8g5EcXQ=s16000" /></a></div><br /><p><br /></p><br /><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhgmOnJnsLIZ1PXrCzSXOkb21-9r1C-Tn_xFRq0ZGnIj73qbmlljR4w2tm_MlYS2o2aXWkTFiaqwkbnNqHhqIngdfaIGykqf2Z4TMJI6h8HoQH5RgcBdk8GwZDTFpxS6WuT34n2Ol3aOlQvbEF0iOXUib0Qg4uxHpqTPV2z8aZoh6kxpRKDR3PQYggPNw=s520" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="520" data-original-width="333" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhgmOnJnsLIZ1PXrCzSXOkb21-9r1C-Tn_xFRq0ZGnIj73qbmlljR4w2tm_MlYS2o2aXWkTFiaqwkbnNqHhqIngdfaIGykqf2Z4TMJI6h8HoQH5RgcBdk8GwZDTFpxS6WuT34n2Ol3aOlQvbEF0iOXUib0Qg4uxHpqTPV2z8aZoh6kxpRKDR3PQYggPNw=s16000" /></a></div><br /><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEjlI9eKV_MF1STQ9nBPVb52uVYYem5KxCPx0PrP7oSfDzPRA-JN0L7hfZXMyMKDj6lJMcSjrYrhu2nSSTiU_6gH1jQEcfKmKSjcpd-eDTGKGE2zkval4Hijcbi4cqg0BxwvyRX0ZWGz0styOmFUOlaAI_vSFy4tpnxB5fm_YdM7tZgakOIw9HPClhoxWw=s520" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="520" data-original-width="333" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEjlI9eKV_MF1STQ9nBPVb52uVYYem5KxCPx0PrP7oSfDzPRA-JN0L7hfZXMyMKDj6lJMcSjrYrhu2nSSTiU_6gH1jQEcfKmKSjcpd-eDTGKGE2zkval4Hijcbi4cqg0BxwvyRX0ZWGz0styOmFUOlaAI_vSFy4tpnxB5fm_YdM7tZgakOIw9HPClhoxWw=s16000" /></a></div><br /><p><br /></p>Krupkehttp://www.blogger.com/profile/03952265596530343517noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5057264230736878132.post-62910697308932035152021-12-22T22:22:00.000+01:002021-12-22T22:22:14.435+01:00Guus Middag • Applebottom• A P P L E B O T T O M <div><br /></div><div> Door omstandigheden kom ik wel eens op
bepaalde vrouwensites, en zodoende weet
ik inmiddels van alles over voorgevormde
bh’s – want daarvoor wordt op die sites reclame gemaakt. Voorgevormde bh’s zijn bh’s
met ingelegde of ingenaaide kussentjes, om
de voorkant een beter (dat is: voller en ronder) aanzien te geven. Onlangs werd daar een
voor mij nieuw product aan toegevoegd: de
voorgevormde spijkerbroek, met vergelijkbare opvulsels, maar dan van achteren. Zo kan
men zichzelf van een mooi, of nog mooier, dat
is: voller en ronder, achterste voorzien. Dan
spreekt men, in het Engels, van een ‘applebottom’, een ‘appelkont’.<br />
Hoe zou de applebottom in het Nederlands
heten? Ik ging ernaar op zoek, en kwam er al
snel achter dat het Engelse woord onze taal al
had bereikt: in een gedicht van Quirien van
Haelen. Hij maakte een straattaalversie van
het bekende achttiende-eeuwse gedicht ‘De
pruimeboom’ van Hieronymus van Alphen.
Daarin zag ene Jantje eens pruimen hangen,
‘o! als eieren zo groot’. Hij wilde ze graag
plukken, ‘schoon zijn vader ’t hem verbood’.
Jantje was in tweestrijd, overlegde hardop in
zichzelf, besloot het toch niet te doen. Zijn vader had zijn brave jongen met zichzelf horen
worstelen, prees hem zeer en beloonde hem alsnog met de door hem zo begeerde pruimen.<br />
Bij Van Haelen, 250 jaar later, ziet Jantje
geen pruimen, maar iets dat op een appel lijkt:
‘Jantje zag die applebottom / van die spange
spandexho.’ <i>Spang</i> betekent ‘sexy’, spandex is
elastaan en een ho is een hoer of slet. Jantje
ziet de bolle bips van een lekkere meid in een
strakke lycralegging – en hij begint er meteen
zin in te krijgen. De ho is ook nog eens de
vriendin van zijn broer, en laat zijn broer nu
net in de gevangenis zitten (‘mi brada zit toch
in de jilla’). Ook zij is wel in voor een verzetje.<br />
Bij Hieronymus van Alphen ging papa aan
het eind van de vertelling schudden aan de
boom en daarna kreeg Jantje ‘zijn hoed vol
pruimen, / en liep heen op een galop’. Bij Van
Haelen loopt het allemaal heel anders af. Hier
gaat het smatje aan het schudden – met haar
achterste, ‘hoofd naar onder, bil omhoog’. Het
eind van het lied komt dan snel: ‘Jantje hield
het niet lang droog.’ Allemaal de schuld van
die applebottom.<br /><br />
Uit <i>Verklarend zakwoordenboekje van rare woorden</i> van Guus Middag, te koop <a href="https://www.vanoorschot.nl/behangenees-honduree-vellenkip-ziektehelling/">bij de uitgever</a>.<br /><br />
Die applebottom (Een story)<br /><br />
Jantje zag die applebottom<br />
Van die spange spandexho<br />
En hij wou die tanga ballen<br />
Ook al was ze van zijn bro<br /><br />
Fokkit, zei hij, want mi brada<br />
Zit toch in de jilla, aight<br />
Hij kan mij nu toch niet met zijn<br />
Pipa poppen, fok die shait<br /><br />
Maar ik ben geen backstaptype<br />
Hij dronk aan z’n ginger beer<br />
Effe tjappe, jonko smoken<br />
Dan ik klop me eige spier<br /><br />
Weg ging Jantje, naar die shoppa<br />
Maar die smatje was niet doof<br />
Die zei, fokkit, ik wil bana<br />
Klaasje zit voor tasjesroof<br /><br />
Hij heeft mij gezegd dat ik<br />
Kon doen en laten wat ik wou<br />
En nu wil ik kokkie geven<br />
Boi, ik zuig je ballen blauw<br /><br />
Daarop ging ze aan het schudden<br />
Hoofd naar onder, bil omhoog<br />
Later batsen, badaptaki<br />
Jantje hield het niet lang droog<br /><br />
Quirien van Haelen
</div><div><br /></div><div><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgCAtoqPaM0OnqLh-xDL1NTBTHlueP6CA7xxJYr196MOHAQlT1nvXK7sq5qfTc1NFmfT37bkgTaCMJ4dho66sxyl7sXYV7GVNyGBqfSg0SEffHCnyNJDXNsyNCUCkH2q1J0qwG4HeofK4EXmP6aFyQ-af0ylZO2EHqDe6Hl4dYJg3nRlV1V77Pkpl4c8A=s323" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="276" data-original-width="323" height="273" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgCAtoqPaM0OnqLh-xDL1NTBTHlueP6CA7xxJYr196MOHAQlT1nvXK7sq5qfTc1NFmfT37bkgTaCMJ4dho66sxyl7sXYV7GVNyGBqfSg0SEffHCnyNJDXNsyNCUCkH2q1J0qwG4HeofK4EXmP6aFyQ-af0ylZO2EHqDe6Hl4dYJg3nRlV1V77Pkpl4c8A=s320" width="320" /></a></div><br /><div><br /></div>Krupkehttp://www.blogger.com/profile/03952265596530343517noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5057264230736878132.post-65766852619450592632021-12-20T23:34:00.001+01:002021-12-22T22:16:40.232+01:00Guus Middag • Ravelijn<div><br /></div><div>• R A V E L I J N</div><div> </div><div>Ravelijn
In zijn laatste bundel, <i>Slordig met geluk</i> (2016),
beschreef dichter Menno Wigman zijn moeilijke momenten toen hij met hartklachten op
de intensive care was beland en de dood twee
weken lang recht in de ogen keek. Maar hij
overleefde het en hij kon opgelucht ademhalen. Aan het slot van zijn bundel plaatste hij
een paar voor zijn doen lichte en luchtige gedichten, waarin voor het eerst iets als levensaanvaarding en simpel geluk doorklonk.<br />
Het laatste gedicht wil een opsomming zijn
van alle mooie dingen die zich elke dag zomaar aanbieden, en Wigman wil niets anders
dan de lof zingen van al dat moois: ‘je hand
die voor het eerst een kattenvacht streelt, /
je moeder die bezorgd je knie verbindt, / zes
moegedraafde paarden in de zon, / het onweer
waar augustus mee begon’, en nog veel meer.
Muziek, erotiek, poëzie. En: ‘een woord als
moerbei, huisraad, ravelijn’.<br />
Er zijn geen wetenschappelijke definities
van wat een mooi woord is, maar iedereen
voelt meteen wel aan dat moerbei, huisraad en
ravelijn mooie woorden zijn – en van die drie
is ravelijn onbewezen het mooiste. Het zou
de naam kunnen zijn van een sprookjesprinses, een zeldzame edelsteen, een volière van
glas – of is het een andere naam voor ragfijn
kant? Volgens Van Dale niets van dat alles.
Volgens Van Dale is ravelijn een term uit de
vestingbouw: ‘buiten de vestinggracht gelegen driehoekig of redanvormig buitenwerk
dat diende tot dekking van poort, courtine en
schouderhoeken van de bastions’. Alleen heel
mooie woorden hebben zulke geheimzinnige
omschrijvingen. Gelukkig staat er een tekeningetje bij.<br />
Om de betekenis van ravelijn gaat het niet
bij Wigman. Het gaat hem hier om mooie
woorden en om mooie dingen, en om het hervonden kinderlijk besef dat al die mooie dingen er zijn en alleen maar genoemd hoeven
te worden, elke dag weer, zo lang het kan. Dit
zijn de slotregels van het slotgedicht: ‘o mooie
dingen en mijn mond benoemt het / voor ik
me met het domme zwart verzoend heb.’ Dat
laatste moest Wigman doen, weten we nu, op
<a href="https://nos.nl/artikel/2214855-dichter-menno-wigman-51-overleden">1 februari 2018</a>.</div><div><br /></div><div>Uit <i>Verklarend zakwoordenboekje van rare woorden</i> van Guus Middag, te koop (gesigneerd én geïnscribeerd) <a href="https://onzetaalwebwinkel.nl/homepage-uitgelicht/verklarend-zakwoordenboekje-van-rare-woorden">in de webwinkel van Onze Taal</a>.</div><div><br /></div><div>*</div><div><br /></div><div><div><br /></div><div>Oneindig wakker</div><div><br /></div><div>Mooie dingen, allemaal mooie dingen:</div><div>je hand die voor het eerst een kattenvacht streelt,</div><div>je moeder die bezorgd je knie verbindt,</div><div>zes moegedraafde paarden in de zon,</div><div>het onweer waar augustus mee begon,</div><div>Diana’s hand die naar je broek afgleed,</div><div>haar lichaam waar je blind de weg in vond,</div><div>de kleur van een kwatrijn van J.C. Bloem,</div><div>Nick Cave die dwars door Paradiso zong,</div><div>een woord als moerbei, huisraad, ravelijn,</div><div>de vondst van een nog net niet schurftig rijm: —</div><div>mooie dingen, allemaal mooie dingen</div><div>zoals de treinen waarop ik gezoend heb,</div><div>het zachte golven van een dranklokaal,</div><div>een meisjeskamer die naar adel geurt,</div><div>het wonder dat geen dag zich ooit herhaalt,</div><div>o mooie dingen en mijn mond benoemt het</div><div>voor ik me met het domme zwart verzoend heb.</div><div><br /></div><div><br /></div><div>Menno Wigman (1966-2018)</div><div>uit: Slordig met geluk (2016)</div></div><div><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhq1Xvla0xvHqPfGnEY0OSESK1y57YXKZpxz3EESSeG4wvxILqlUab09Dsyi_ItODS5-NSc2VlxwjrMbVKexrUCkEdn-xX4mynPYfnqh9nFAEru0l_wCivfrIAZV_l0ieGWjijRbQ39jMjpx3z1zfO5r65IAgkJ01w6QMHg6HV9Lv1J97gHBo-Q8MDQgQ=s530" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="276" data-original-width="530" height="167" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhq1Xvla0xvHqPfGnEY0OSESK1y57YXKZpxz3EESSeG4wvxILqlUab09Dsyi_ItODS5-NSc2VlxwjrMbVKexrUCkEdn-xX4mynPYfnqh9nFAEru0l_wCivfrIAZV_l0ieGWjijRbQ39jMjpx3z1zfO5r65IAgkJ01w6QMHg6HV9Lv1J97gHBo-Q8MDQgQ=s320" width="320" /></a></div><br /><div><br /></div>Krupkehttp://www.blogger.com/profile/03952265596530343517noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-5057264230736878132.post-91221018916603306182021-12-15T23:33:00.002+01:002021-12-15T23:34:17.494+01:00Guus Middag • Nonnenspiegel<div><br /></div><div>• N O N N E N S P I E G E L</div><div> </div><div>Wie weet nog wat ijsbloemen zijn? Het is iets van voor de opkomst van de centrale verwarming en de dubbele of driedubbele beglazing.
En uit de tijd toen het ’s winters nog echt
vroor. Dan sloeg in de onverwarmde slaapkamers de adem van de slapenden neer op de
binnenkant van het koude raam en vormde
daar dan mooie grillige patroontjes van ijs.
Als je de volgende ochtend de gordijnen wegschoof, was het slaapkamerraam ondoorzichtig geworden, en het uitzicht vervangen door
een grijswit geheel van veer- en varenachtige
vormen: ijsbloemen.<br /><br />
De dichter Chr. J. van Geel schreef een gedicht, ‘IJsbloemen’*, over wat je er allemaal in
kon zien. Een ‘oase’ bijvoorbeeld, maar dan
wel een ‘oase onder een pak sneeuw’. Of de
manen van een leeuw, maar dan wel de ‘berijpte manen van een leeuw’. Een indiaanse verentooi, maar dan zonder de gebruikelijke bonte
kleuren; een witte verentooi, een ‘schedelverentooi’.<br /><br />
Wat nog meer? De vacht van een schaap,
met al die witte krullen. Of ‘een dicht berkenbos’. Het dichtgevroren raam is als een schilderij waar je lang naar kunt kijken. ‘Een bloemstilleven’, aldus Van Geel. Of ‘een Séraphine’,
naar de naïeve Franse bloemenschilderes
Séraphine de Senlis. Of ‘een nonnenspiegel'.
Wat is een nonnenspiegel? Ik wist het niet.
Het woordenboek ook niet. Maar het internet, na enig zoeken, wél. Nonnen horen niet
ijdel te zijn, en zij horen dus ook niet in een
spiegel te kijken. Maar soms wint, ook bij hen,
de nieuwsgierigheid het van de voorschriften.
Daarvoor is een devote oplossing gevonden:
een spiegel die, als je erin kijkt, de afbeelding
van een heilige te zien geeft, of een stemmige tekst, omgeven door allerlei kunstig in het
spiegelglas gegraveerde veer-, varen- en bloemenvormen. Daartussen zitten enkele kleine stukjes onbewerkt spiegelglas, waarin de
nieuwsgierige nonnen dan een glimp van hun
eigen uiterlijk kunnen opvangen.
<br /><br />Als je op internet naar afbeeldingen van die
nonnenspiegels kijkt, doen ze heel sterk aan
iets denken. Aan wat? Aan een raam met ijsbloemen. </div><div><br /></div><div>Uit <i>Verklarend zakwoordenboekje van rare woorden</i> van Guus Middag, te koop (gesigneerd én geïnscribeerd) <a href="https://onzetaalwebwinkel.nl/homepage-uitgelicht/verklarend-zakwoordenboekje-van-rare-woorden">in de webwinkel van Onze Taal</a>.</div><div><br /></div><div>*</div><div><br /></div><div><div>IJsbloemen</div><div><br /></div><div>Het raampje is een Séraphine,</div><div>een bloemstilleven ongezien,</div><div>een nonnenspiegel, een gewas</div><div>vol donzen dorens, melk van gras,</div><div>oase onder een pak sneeuw,</div><div>berijpte manen van een leeuw,</div><div>albino’s, schedelverentooi,</div><div>strikken van tule, ’t krullenooi —</div><div>ze drukt haar pop tegen haar vacht</div><div>en ooilam, ooilam zegt ze zacht —,</div><div>paard, pluim, toom, tuig en rinkellast,</div><div>dood fluitekruid, een holle bast,</div><div>een schalvel, een dicht berkenbos,</div><div>een meisjesschool met haren los</div><div>het duin afrennend wie-het-eerst,</div><div>een knippapieren kinderfeest,</div><div>van porselein, van gips, van steen,</div><div>soldaten op hun tinnen teen.</div><div>Het ziet er van de doden wit.</div><div>Men kijkt er binnen hun gebit.</div><div>Een schaduw zonder ondergoed.</div><div>Graftuiltje dat het zeggen moet.</div><div><br /></div><div><br /></div><div>Chr.J. van Geel (1917-1974)</div><div>uit: Spinroc en andere verzen (1958)</div></div><div><br /></div><div><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgn_-8HZ0UP_qwSHwUKVZJVFge0cADBchiOCic8sxsBzEPMtY6fRdCx9jxY2DOwoengwMBaR2bMVF8BoS9Vp3N6z3h6Xkx8yiB0fZPUqAAJGGesIVTXzVra9FzZ_taFla3yGRj1UT-Wb488N6_q3WOIo8GXKg-A0tT4O7nMhLJQmLuYbVDZUrcidLH8AA=s328" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="276" data-original-width="328" height="269" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgn_-8HZ0UP_qwSHwUKVZJVFge0cADBchiOCic8sxsBzEPMtY6fRdCx9jxY2DOwoengwMBaR2bMVF8BoS9Vp3N6z3h6Xkx8yiB0fZPUqAAJGGesIVTXzVra9FzZ_taFla3yGRj1UT-Wb488N6_q3WOIo8GXKg-A0tT4O7nMhLJQmLuYbVDZUrcidLH8AA=s320" width="320" /></a></div><br /><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div>Krupkehttp://www.blogger.com/profile/03952265596530343517noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-5057264230736878132.post-12767265991572588252021-10-07T00:26:00.001+02:002021-10-07T23:28:36.180+02:00Jopie Breemer • Ode op 'de'<p>Het is ‘<a href="https://weekvanhetnederlands.org/">Week
van het Nederlands</a>’, en daarom deze week vijf gedichten over
(de Nederlandse) taal. Als laatste: ‘Ode op ‘de’’ van <a href="https://literatuurmuseum.nl/schrijversgalerij/schrijvers/jopie-breemer/jopie-breemer">Jopie
Breemer</a>, over een veelomvattend algetal.</p><p><br /></p><p></p><p style="margin-bottom: 0cm;">Ode op ‘de’<br /><br />O! ‘De’, gij woord, dat zo alleen<br />Betekent niets, wat zeg ik, neen<br />Alleen betekent ‘De’ het al<br />Een veelomvattend algetal.<br />Dat woordje met een woord erachter<br />Maakt dit soms sterk en somtijds
zachter.<br />Maar zonder ‘De’ kunnen wij niet<br />Waar ‘De’niet is, daar is geen lied<br />En zonder ‘De’ ook niet deez ode<br />En daarom heil gij ‘De, o, o, ‘De’.<br /><br /><br />Jopie Breemer (1875-1957)<br />uit: De ontboezemingsbundel van Jopie
Breemer (1913)</p>
<p style="margin-bottom: 0cm;"><br />
</p><br /><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjHz7FJu4aOyDJTm33xgLy3V2PcBjzujjIbdTIBdsWKNSwdZ-M4GS9H4i5dUZfvHXfK0J_bhEQFIGa2UF9fg0vRPbT0C4oXZXGXt6_k4_W_yheVQA57VN2grxRZzaVx_kyrYavvPteC7CiK/s496/breemer.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="276" data-original-width="496" height="178" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjHz7FJu4aOyDJTm33xgLy3V2PcBjzujjIbdTIBdsWKNSwdZ-M4GS9H4i5dUZfvHXfK0J_bhEQFIGa2UF9fg0vRPbT0C4oXZXGXt6_k4_W_yheVQA57VN2grxRZzaVx_kyrYavvPteC7CiK/s320/breemer.jpg" width="320" /></a></div><br />Krupkehttp://www.blogger.com/profile/03952265596530343517noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5057264230736878132.post-87641733533519593772021-10-06T21:47:00.004+02:002021-10-07T21:51:04.740+02:00Jacqueline van der Waals • Woorden<p> Het is ‘<a href="https://weekvanhetnederlands.org/">Week van het Nederlands</a>’, en daarom deze week vijf gedichten over (de Nederlandse) taal. Als vierde: ‘Woorden’ van <a href="http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/bwn2/waals">Jacqueline
van der Waals</a>, over de taal als middel om de werkelijkheid te
benoemen (en daarmee het wonder stuk te maken). (Naar Rainer Maria
Rilke’s ‘<a href="https://xn--kultrlich-t9a.de/lyrik/gedichte-2014/ich-fuerchte-mich-so-vor-der-menschen-wort/">Ich
fürchte mich so vor der Menschen Wort</a>’.)</p>
<p style="margin-bottom: 0cm;"><br />
</p>
<p style="margin-bottom: 0cm;">Woorden<br /><br />Ik wantrouw het woord, een mensch, dat
praat,<br />Het weet van alles het hoe en waarom;<br />Daar is op aarde geen heiligdom,<br />Waar niet het woord naar binnen gaat.<br /><br />En dit heet ‘huis’ en dat heet
‘hond’<br />En dit heet ‘God’ en dat ‘gebed’,<br />En noemt men iets, dan weet men het,<br />En nergens is meer heilige grond.<br /><br />Der menschen woord raakt alles aan.<br />— En dan verstomt der dingen lied, —<br />Hun tuin grenst vlak aan Gods gebied
....<br />Ik waarschuw: blijf van verre staan,<br /><br />En nader niet met een naam, met een
woord,<br />De juiste term, de gave zin,<br />Het doode lichaam ligt er in<br />Der dingen, die men heeft vermoord.<br /><br /><br />Jacqueline van der Waals (1868-1922)<br />uit: Iris (1918)</p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgkTu50JaHzk41cbZvtKwdX6u_eEuFfjJScLWWjTcUFPAZ2hWtYOTXWuBGpdgi6NXUhYblZFy6crk_4dRE1aaDgiU7tril97ToMcZuM3QouCUHfi5gxvvlrxQfzR1KZnNdzzsrSDxW9MUIw/s466/waals.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="276" data-original-width="466" height="190" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgkTu50JaHzk41cbZvtKwdX6u_eEuFfjJScLWWjTcUFPAZ2hWtYOTXWuBGpdgi6NXUhYblZFy6crk_4dRE1aaDgiU7tril97ToMcZuM3QouCUHfi5gxvvlrxQfzR1KZnNdzzsrSDxW9MUIw/s320/waals.jpg" width="320" /></a></div><br /><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p>Krupkehttp://www.blogger.com/profile/03952265596530343517noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5057264230736878132.post-960585783889130692021-10-05T00:30:00.001+02:002021-10-05T21:33:41.235+02:00P.A. de Génestet • Spreekwoordjes<p> Het is ‘<a href="https://weekvanhetnederlands.org/">Week van het Nederlands</a>’, en daarom deze week vijf gedichten over (de Nederlandse) taal. Als derde: ‘Spreekwoordjes’ van <a href="https://www.kb.nl/themas/nederlandse-poezie/dichters-uit-het-verleden/pa-de-genestet-1829-1861">P.A.
de Génestet</a>, over bestaande en zelfverzonnen wijsheden.</p><p><br /></p><p></p><p style="margin-bottom: 0cm;">Spreekwoordjes</p>
<p style="margin-bottom: 0cm;">Dorst maakt van de frissche stroomen,<br />Die den wandlaar doen bekomen<br />Van de hitte van zijn pad,<br />Meer dan kostlijk druivennat;<br />Honger stooft de rauwste blaêren,<br />Harde boonen maakt hij zoet;<br />Slaap schudt veêren van de varen,<br />En maakt nacht van middaggloed;<br />Zuinigheid maakt eerlijke armen,<br />Arbeid alle menschen rijk:<br />Mededoogen en erbarmen<br />Maakt het schepsel God gelijk.<br />Kleine handen, reine tanden<br />Maken alle meisjes mooi;<br />Liefde tooit de barste stranden,<br />Maakt een hemel van een kooi;<br />Witte dassen, witte haren<br />Pruikjes maken dominees<br />Van wie vroeger losser waren<br />Dan studenten op een sjees;<br />Geld maakt uil en aap en ezel<br />Burgemeester, man van staat;<br />Wijn maakt d’ allerfijnsten kwezel<br />Tot een wakkren kameraad;<br />Zoute scherts maakt flauwe spijzen<br />Hartig, water-wijntjes fijn;<br />Eetlust, kippen tot patrijzen,<br />En ‘een broodje’ tot festijn;<br />Gouden knoopen, modekleêren<br />Maken mof en intrigant<br />Vette hanzen, groote heeren;<br />Twintig leugentjes — een krant.<br />Van gebrek aan krakelingen<br />Maakt u de angst een hongersnood;<br />Praatjes maken menschen dood,<br />Die nog vrij door ’t leven springen;<br />Onbeschaamdheid maakt een nul<br />Nommer-éen in ’t wereldspul;<br />Lucht maakt kranken tot gezonden:<br />Edukatie maakt de honden,<br />De aapjes in de kermistent,<br />Bijna menschen van talent;<br />Onze tijd maakt diplomaten,<br />Filozofen, demokraten,<br />Van mijn kruier en mijn ‘Jan:’ —<br />Maar geen kist vol ridderstarren<br />Maakt van vijf-en-twintig narren<br />Ooit één knap, verstandig man.<br /><br />(1849)<br /><br />P.A. de Génestet (1829-1861)</p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><br /><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhkp0U5D1QpiBKNWyYIEHZ-UsUj7Vweqq8Wms9A0BP_ZzyIZe_-tLu4ZwklSRPAm2FsLyfcwv8C-mTvwpyC7IqCbFA4IyNVQesLTErIoElpF63cMrruCP0P43q2EOYYxYdsq4_am_6D5laZ/s470/genest.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="276" data-original-width="470" height="188" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhkp0U5D1QpiBKNWyYIEHZ-UsUj7Vweqq8Wms9A0BP_ZzyIZe_-tLu4ZwklSRPAm2FsLyfcwv8C-mTvwpyC7IqCbFA4IyNVQesLTErIoElpF63cMrruCP0P43q2EOYYxYdsq4_am_6D5laZ/s320/genest.jpg" width="320" /></a></div><br /><div><br /></div>Krupkehttp://www.blogger.com/profile/03952265596530343517noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5057264230736878132.post-53829160001908072602021-10-01T23:30:00.000+02:002021-10-05T09:21:52.545+02:00Hans Andreus • Eenvoudige semantiek <p>Het is ‘<a href="https://weekvanhetnederlands.org/">Week
van het Nederlands</a>’, en daarom deze week vijf gedichten over
(de Nederlandse) taal. Als tweede het korte maar intrigerende ‘Eenvoudige semantiek’ van
<a href="https://www.nederlandsepoezie.org/dichters/a/andreus.html">Hans
Andreus</a>.</p><p><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;">Eenvoudige semantiek</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Ik ben benieuwd naar,<br />maar ook bang voor,<br />het meervoud van bijvoorbeeld<br />stoelen.</p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;">Hans Andreus (1926-1977)</p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgOnHqIgQRdezvF1O_SDFfqdyFug6_8gFUVpEpkY-P_woMFt3SfPgENgjCAm1As7dok3nCyRWWztwmEbATduT7EARtgcmJPRUpIbaPpJo7jLn8MjSYQfp-vzlCpbcuAfniLVpg_AzoVPfDN/s544/andreus.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="276" data-original-width="544" height="162" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgOnHqIgQRdezvF1O_SDFfqdyFug6_8gFUVpEpkY-P_woMFt3SfPgENgjCAm1As7dok3nCyRWWztwmEbATduT7EARtgcmJPRUpIbaPpJo7jLn8MjSYQfp-vzlCpbcuAfniLVpg_AzoVPfDN/s320/andreus.jpg" width="320" /></a></div><br /><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p><br /></p><p><br /></p>Krupkehttp://www.blogger.com/profile/03952265596530343517noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5057264230736878132.post-82758413228612749302021-10-01T20:42:00.001+02:002021-10-03T22:24:19.444+02:00Adriaan Morriën • Babel<p> •• In de ‘<a href="https://weekvanhetnederlands.org/">Week
van het Nederlands</a>’ vijf gedichten over
(de Nederlandse) taal. Als eerste: ‘Babel’ van <a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Adriaan_Morriën">Adriaan
Morriën</a>, over taal die stilvalt. Ietwat woordspelerig — maar met twee mooie laatste regels.</p>
<p style="margin-bottom: 0cm;"><br />
</p>
<p style="margin-bottom: 0cm;">Babel</p>
<p style="margin-bottom: 0cm;">
</p>
<p style="margin-bottom: 0cm;">De taal ontbladert en vergaat:<br />naamwoorden worden van hun stam
ontdaan,<br />lidwoorden tot de vaderen vergaderd.<br /><br />Werkwoorden zijn niet sterk genoeg<br />om deze stilte te weerstaan.<br /><br />Bij noodwet wordt bepaald<br />welk zinsverband gehandhaafd blijft<br />op straffe van zijn ondergang.<br /><br />Grote gebieden zijn verstomd,<br />ontvallen aan de waan<br />van vroegere betekenis.<br /><br />Elk woord wordt radeloos vertaald<br />totdat het leeg geworden is.</p>
<p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;">Adriaan Morriën (1912-2002)</p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEin_zLhBr1SKzW6IdaNQD_733pRM97y2fHLUOtqQSDzoX6gxuuJ5kGTuJxL7l_CjdXd1XEqAs2fYlGP06gzabJv4Cj_oYA4nWpZHXyKTbov_YD-SoNwQq47873XUHdP08qIjE_Sf-uswPuJ/s461/morri.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="276" data-original-width="461" height="192" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEin_zLhBr1SKzW6IdaNQD_733pRM97y2fHLUOtqQSDzoX6gxuuJ5kGTuJxL7l_CjdXd1XEqAs2fYlGP06gzabJv4Cj_oYA4nWpZHXyKTbov_YD-SoNwQq47873XUHdP08qIjE_Sf-uswPuJ/s320/morri.jpg" width="320" /></a></div><br /><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p>Krupkehttp://www.blogger.com/profile/03952265596530343517noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-5057264230736878132.post-40472589558348379992021-08-15T23:05:00.002+02:002021-08-15T23:25:29.412+02:00De keuze van K. Schippers<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjVBhPEguM1zDmPA0XQMp9yg7yPS8qaQBTjMaI2mP-q24NGpgi2OuID2ITZ5XSKwtuDk9jiC_W1wxFFTaOqlJu7AB7pullTReU908_LB4sPlCP34rnfbBU3_jCzjrcjh8MOVFxUPFSO8Z68/s1600/schippers+2.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjVBhPEguM1zDmPA0XQMp9yg7yPS8qaQBTjMaI2mP-q24NGpgi2OuID2ITZ5XSKwtuDk9jiC_W1wxFFTaOqlJu7AB7pullTReU908_LB4sPlCP34rnfbBU3_jCzjrcjh8MOVFxUPFSO8Z68/s320/schippers+2.jpg" /></a></div>
<br /><br /><br /><br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br /><br /><div>
K. Schippers was in 2014 een week gastredacteur van de Coster-gedichtenmailing. Hij koos toen vijf gedichten uit, en vertelde er ook bij waarom.
<br />
<br />
• <a href="https://laurensjzcoster.blogspot.com/2014/01/anoniem-hoezee-cheerio.html">Anoniem -- Hoezee cheerio</a><br />
• <a href="https://laurensjzcoster.blogspot.com/2014/01/jc-noordstar-toen-ik-een-kleine-jongen.html">J.C. Noordstar -- Toen ik een kleine jongen was</a><br />
• <a href="https://laurensjzcoster.blogspot.com/2014/01/jan-hanlo-klondike.html">Jan Hanlo -- Klondike</a><br />
• <a href="https://laurensjzcoster.blogspot.com/2014/01/armando-agrarische-cyclus.html">Armando -- Agrarische cyclus</a><br />
• <a href="https://laurensjzcoster.blogspot.com/2014/01/helene-gelens-cirkels-cirkelen.html">Hélène Gelèns -- Cirkels, cirkelen</a><br /></div>Krupkehttp://www.blogger.com/profile/03952265596530343517noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5057264230736878132.post-940573820949750572021-07-29T23:52:00.005+02:002021-07-30T12:09:59.731+02:00De beestjes zijn gaan vliegen<div class="separator" style="clear: both;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjgBYEAMpWvOJMHn7YoF6juTUur-Q1neceTuEVeRDZOU3r5ONeRWz0Qgm94jyinpCVfJXxs5XBSnW61tFOsblAzFGHhkLsHkt0Ch0x5oWJq6sktDyvsAnAb_cbJPDGEiLe0TxqGVQYbZeGc/s0/vermeulen.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" border="0" data-original-height="279" data-original-width="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjgBYEAMpWvOJMHn7YoF6juTUur-Q1neceTuEVeRDZOU3r5ONeRWz0Qgm94jyinpCVfJXxs5XBSnW61tFOsblAzFGHhkLsHkt0Ch0x5oWJq6sktDyvsAnAb_cbJPDGEiLe0TxqGVQYbZeGc/s0/vermeulen.jpg" /></a></div>Het bourgondische gedicht <i>Weerdschap</i> van <a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Edward_Vermeulen">Warden Oom</a> (zie onderaan) eindigt na de vrolijke opsomming van gerechten en wijnen nogal slapjes met de regels "Kruiske, bede en zonder liegen / zijn de beestjes nu gaan vliegen!" Het is eigenlijk nogal onduidelijk wat Oom hier precies bedoelt. Wat zijn die beestjes dan? De gasten van de weerd? Hun muizenissen die ze zonder liegen kwijt zijn na de copieuze maaltijd? <br />
Ga je op internet zoeken naar <i>de beestjes zijn gaan vliegen</i> en variaties daarop, dan vind je eigenlijk alleen Vlaamse fragmenten van de eerste helft twintigste eeuw, en niet meer dan een stuk of vier - en van die vier zijn er drie van Warden Oom, opmerkelijk genoeg. Maar ook uit deze fragmenten wordt niet echt duidelijk waar de zegswijze nou precies voor staat. Waarschijnlijk zoiets als 'nu/als alles voorbij is' ... Wie het weet, mag het zeggen (in de comments onderaan).
<blockquote>Oprecht waar. Mensche moest er exempel op nemen. Als je dat bepeist. Artheur, dat heeft geslaafd en gewroet, geheel den liefelijken zomer, dat heeft nest bemaakt en gebroeid, misschien wel drie keers achtereen jongen bezorgd en geäasd, en, <b>nu dat de beestjes gaan vliegen zijn</b> en de Winter aan de deure staat, laten de moertjes Boergogne waaien. Ze 'n schuifelen wel niet meer, maar ze zijn los en vrij en ze repeteeren zoetjes hun zomerzang. Ze'n hebben maar voor hun eigen alleen meer te zorgen, én, kijk, Artheur, hoe ze daar zitten, zot achter elkaâr. (uit <a href="https://www.dbnl.org/tekst/verm025miet01_01/verm025miet01_01_0004.php">Mietje Mandemakers & Cie</a> uit 1927, van Edward Vermeulen (de echte naam van Warden Oom).</blockquote>
<blockquote>Laat ons nu dus allemaal ons gewoon leventje herpakken en kijken naar de vliegmaseumen (sic, misschien vliegmachienen?) die door de lucht zoeven, al knarsetandend en naar de dorschduuvels (dorsmachines), die over de straatsteenen rodokkeren op weg van het eene boerenhof naar het andere. Laat ons luisteren naar de haans die kraaien en naar de menschen die kakelen, <b>want de beestjes zijn gaan vliegen!</b> (uit <a href="http://www.historischekranten.be/issue/DPO/1931-11-01/edition/null/page/1?query="><i>De Poperingenaar</i></a> van 1 november 1931)</blockquote>
Uit een artikel uit <a href="https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/nl/media/de-stem-uit-belgie/D2FsrXeAajvgmSsBaYLp9C7d"><i>De Stem uit België</i></a> met de kop<i> Warden Oom aan de West-Vlamingen over de Kempenaars</i>, zo te zien over het gebrek aan voedsel in de Eerste Wereldoorlog:
<blockquote>Ten derde: de Kempische tevredenheid met eenvoudigen kost. — Jammer dat de plaats zoo beperkt is. Ik zeg alleenlijk dit: hier eten de menschen om te leven en bij ons vond men er al een cijfertje die leefden om te eten. Hier hebben de menschen een goede maag en bij ons vond men er een fractie die altijd met een ditje of een datje geplaagd zaten: buikpijne, hoofdpijne, tandpijne, scheuremond, zenuvvtjes - och ja, zenuwtjes - en een arme maag en geen eetlust, uitgezonderd om cremechocolade en pralinetjes uit te zuigen bachten de deuren. <b>Nu, dat de beestjes gaan vliegen zijn</b>, smaakt ons wel alles goed. Hadden we nu maar korteletten en schotelvleesch, we zouden er het vette deel niet van aan de katte gooien. Hadden we nu maar terwebrood, we zouden geen toten trekken, omdat het nog te zwaar is, nee'w', we zouden er in bijten tot over den neus. Wij bijten nu in veel zwaarders- en 't smaakt ook. Een lesse. Een zware lesse ! </blockquote><div><br /></div>
Het gedicht:
<blockquote>Weerdschap<br />
<br />
Allemale welgekomen!<br />
en aan tafel plaatsgenomen,<br />
slaat een kruiske; doet een bee.<br /><br />
Pakt van ’t eerste een schepke mee,<br />
’t noemt entreetje : ’t is goe meuge.<br />
Drinkt Sauterne een ferme teuge.<br />v
Oxtailsoep dan – of hoe ’t zij – <br />
met Chateau Corbin erbij,<br /><br />
Terrebut is best genoten<br />
met een glas Cerons begoten.<br />v
Ossenspier in groentenblad<br />
met Laroze of entwat.<br />v
’t Kieken moet er zijn als ’t foor is<br />
met een glaaske Nuits Sint Joris.<br />v
Taarten, ijsbak naar uw zin,<br />
speelt het met wat schuimwijn bin!<br />v
Nonnegoed en sneukeldingen <br />
binst de flesschen openspringen,<br />
sulfers, tabak, ’t lied erop;<br /><br />
Koffie, leute, zware kop. <br />
Kruiske, bede en zonder liegen<br />
zijn de beestjes nu gaan vliegen!<br /><br />
Warden Oom (1861-1934)<br />
uit: <a href="https://www.dbnl.org/arch/verm025volk01_01/pag/verm025volk01_01.pdf">Volkse verzen</a> (1973)</blockquote><br /><br />
goe meuge: goede kost<br />
als ’t foor is: als het kermis is<br />
ijsbak: bak ijs of ijstaart<br />
nonnegoed en sneukeldingen: snoeperij, lekkernijen<br />
’t lied erop: zang (en eventueel dans)<br />
leute: plezier<br />
zware kop: van de alcohol<br />
Krupkehttp://www.blogger.com/profile/03952265596530343517noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-5057264230736878132.post-61868797176377135472020-10-14T23:32:00.004+02:002020-11-22T20:47:20.762+01:00De waarheid over Charivarius' 'Rid- en runders'<a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Charivarius">Charivarius</a>' bekende gedicht 'Rid- en runders' (zie helemaal onderaan) zit vol spitsvondige samentrekkingen als "Ik zie kro- en meisjes kussen" en "dreu- en andre musschen". Hij begint het gedicht door zijn inspiratiebron te noemen:
<blockquote>César Gezelle zingt:<br />“’k Zie schapen, witgewold,<br />
’k Zie rid- en runders draven ...”</blockquote>
Als je er bij stilstaat, is dit eigenlijk een wat vreemd citaat. <a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Caesar_Gezelle">Caesar Gezelle</a>, neef van Guido en eveneens priester, was helemaal <a href="http://laurensjzcoster.blogspot.com/2018/01/caesar-gezelle-onvruchtbaar.html">geen plezierdichter</a> of taalknutselaar, dus een dergelijke speelse samentrekking zou hij nooit gebruiken — zou je zo denken. De eerste gang is dan naar het werk van Gezelle zelf, maar als je googelt op <i>rid- en runders + Gezelle</i> vind je enkel het gedicht van Charivarius. En de <a href="https://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=geze001">DBNL heeft heel weinig werk</a> van deze dichter, dus daar loopt het spoor ook dood. Naar de KB dan maar, om daar al zijn bundels door te vlooien?
<br /><br />
Na een oproepje onder de abonnees van de Coster-gedichtenmailing komt er hulp uit Finland. Rogier Nieuweboer van de afdeling Nederlands van de Universiteit van Helsinki had de ingeving om op <i>rid- en rund<u>vee</u></i> te googelen, in plaats van op <i>rid- en runders</i>, en vond een <a href="http://www.vwscahiers.be/archief/023_lente1970_CAESAR%20GEZELLE_Frans%20De%20Vleeschouwer.pdf">bloemlezing uit het werk van Caesar Gezelle</a>, waarin de regel "’k Zie schapen, witgewold, ’k Zie rid- en rundvee draven" voorkomt — in het gedicht 'Hooi', een lofzang op het Vlaamse platteland. <i>Rundvee</i>, dus, en geen <i>runders</i>. Betekent dat dat Charivarius het citaat naar zijn hand heeft gezet, om tot een grappig gedicht te kunnen komen? Want gesteld dat <i>ridvee</i> daadwerkelijk iets is, is de samentrekking <i>rid- en rundvee</i> verder niet opmerkelijk of grappig.<br /><br />
Maar wat is <i>ridvee</i> dan? Online is het woord niet te vinden, en het Woordenboek der Nederlandsche Taal kent het ook niet. Het enige lemma met het woorddeel <i>rid</i> erin en dat ook gewag maakt van iets vee-igs, is
de derde betekenis van <i>ridderen</i> (II):
<blockquote>Van jonge manzieke deerns. Achter den man loopen. Verg. gron. <i>op de riddel wezen</i>: op hol zijn; in het bijzonder: veel bij straat zijn en het manvolk naloopen</blockquote>
'Op hol zijn', dat is wel te rijmen met het <i>draven</i> in de dichtregel. Maar er is geen spoor van bewijs dat dat er een verband is.<br /><br />
Dan maar kijken of het werk van Gezelle toch niet te vinden is. De bloemlezing noemt als bron de bundel <i>Herbloei</i> uit 1923 (die de DBNL niet eens vermeldt), maar die in zijn geheel <a href="https://www.delpher.nl/nl/boeken/view?coll=boeken&identifier=MMKB21:047572000:00046&objectsearch=rundvee&query=gezelle+herbloei">op Delpher blijkt te staan</a>. En daar wordt dan het definitieve antwoord gevonden: de dichtregel "'k Zie rid- en rundvee draven" op blz. 41 bevat twee voetnootcijfertjes, een 2 achter <i>rid-</i> en een 3 achter <i>rundvee</i>. Op blz. 42 volgt de uitleg in de voetnoot: 2) <i>ridvee</i>, paarden, veulens en kachtels ['jonge paarden'] en 3) <i>rundvee</i> koeien, geiten en schapen. Wat ook wel weer raar is, want niemand zou nu nog een schaap als rundvee betitelen, en een geit ook niet. Maar in het Vlaanderen van een eeuw geleden kon dat dus nog wel, blijkbaar. <br /><br />
En daarmee is het oordeel definitief: Charivarius heeft het citaat moedwillig naar zijn hand gezet, en zo de gek gestoken met de eerbare Gezelle, die een dergelijke frivoliteit nooit gebruikt zou hebben. Maar het zij Charivarius vergeven, want had hij het niet gedaan dan hadden we niet dit spitsvondige plezierdicht gekend.
<br /><br /><br /><br />
<blockquote>Rid- en runders<br /><br />
César Gezelle zingt:<br />
“’k Zie schapen, witgewold,<br />
’k Zie rid- en runders draven ...”<br /><br />
Wij gaan voort:<br /><br />
’k Zie schapen, witgewold,<br />
’k Zie rid- en runders draven,<br />
’k Zie vo- en vlegels zich<br />
Aan wa- en bitter laven.<br />
Al is de stad ook vol van stu- en decadente'<br />
Die speel- en alcohol<br />
Verkiezen boven lente,<br />
U, boe- en kippen-ren,<br />
U, lust- en korensc-hoven,<br />
U, var- en vlinderken,<br />
U stel ik ver daarboven!<br />
In ’t mooie voorjaarsweer,<br />
Gaan bloe- en ramen open,<br />
’k Zie ieder met een bloem,<br />
Zelfs schoo- met anjers loopen,<br />
’k Zie ei- en beuken staan,<br />
En dreu- en andre musschen.<br />
Wijl lij- (geen vrijsters!) slaan,<br />
’k Zie kro- en meisjes kussen.<br />
En mensch en kunstenaars<br />
Zij dragen en zij eten<br />
Veel flam- en waterbaars,<br />
Bij ’t hij-, zij-, zwijgend zweeten.<br />
Geen pneu- slechts harmonie:<br />
De tweedracht wijkt voor vrede,<br />
De ru- voor poëzie,<br />
Juicht kin- en ouders mede!<br />
Want len- en warmte is daar,<br />
Mijn geest stijgt op, naar boven,<br />
’k Wil nat- en morgenuur<br />
Met vul- en lippen loven!<br /><br /><br />
Charivarius (1870-1947)</blockquote>Krupkehttp://www.blogger.com/profile/03952265596530343517noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5057264230736878132.post-25077630948521227602020-08-30T00:12:00.004+02:002021-10-15T07:47:27.377+02:00Saffo-fantasie • H.Th. Boelen<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiCF1NTOpI_2lD-l4iw6s7d8RWS2z_wqrWbEvRCyjd56umZpHpasODtBEOabA7q0bfAnw_-9g6fffljHEjUai1HgzLLS8_yb38bu5nporzXkXGjnHwSfYBIWubfO0tnks-Ur-Zifhx2f0Bp/s1009/almanak.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="1009" data-original-width="630" height="410" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiCF1NTOpI_2lD-l4iw6s7d8RWS2z_wqrWbEvRCyjd56umZpHpasODtBEOabA7q0bfAnw_-9g6fffljHEjUai1HgzLLS8_yb38bu5nporzXkXGjnHwSfYBIWubfO0tnks-Ur-Zifhx2f0Bp/w256-h410/almanak.jpg" width="256" /></a></div><br />• Hendrik Theodorus Boelen (1825-1900) was cargadoor en scheepsreder, maar ook (toneel)schrijver (onder het pseudoniem <a href="https://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=donk004">N. Donker</a>). Hij schreef waarschijnlijk de eerste Nederlandse <a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Sonnettenkrans#:~:text=Een%20sonnettenkrans%20is%20een%20reeks,beginregel%20van%20het%20eerste%20sonnet.">sonnettenkrans</a> (een cyclus van veertien sonnetten waarvan de laatste regel van het ene sonnet steeds de beginregel is van het volgende sonnet, met afsluitende vijftiende sonnet dat bestaat uit alle beginregels), die werd gepubliceerd in de door hem samengestelde <i><a href="http://objects.library.uu.nl/reader/viewer.php?obj=1874-214129&pagenum=189&lan=en">Noord- en Zuid-Nederlandsche Tooneel-almanak voor 1876</a></i>.<br /><br /><br />
SAFFO-FANTASIE<br /><br />
SONETTEN-KRANS,<br />
aangeboden, met de vertaling van Grillparzer's Tragedie, aan<br />
Mevrouw RENNEFELD-LOWENSTAM.<br /><br /><br />
De historische Saffo<br /><br />
<i>Drong daar zelfs door, hoe diep dan ook verscholen,</i> <br />
Historievorschers blik, die de oudheid als doorziet,<br />
En met een critisch oog het kaf van "t koren wiedt,<br />
De waarheid speurt en opheft uit haar holen,<br />
Het volk gelooft al 't geen het is bevolen;<br />
't Praat alles kleurloos na; maar weten doet het niet <br />
Eentoonig als de taal, die "t water van den vliet<br />
Staâg hooren doet, steeds klaatrend op den molen.<br />
De wetenschap heeft Saffoos daân ontdekt, <br />
Dat Faon nooit haar min heeft opgewekt,<br />
Geen wanhoop ook haar dichterhart bewogen,<br />
Haar gaaf heeft Lesbos' jeugd tot heil verstrekt, <br />
Haar leven door geen zelfmoord is bevlekt,<br />
<i>Door de eeuwen heen ligt klaar voor veler oogen.</i><br /><br /><br />
De mythische Saffo<br /><br />
<i>Door de eeuwen heen ligt klaar voor veler oogen,</i><br />
Ja, klaarder nog dan wat geschiednis meldt,<br />
Hoe Faon haar op haren tocht verzelt,<br />
Haar teedre min, en hoe zij werd bedrogen.<br />
Men hoort haar klacht; men ziet haar diep bewogen,<br />
En, daar haar 't leven niets dan onheil spelt,<br />
Breekt zij den band, die haar te pijnlijk knelt,<br />
Opdat haar dood haar roem nog moog' verhoogen.<br />
Wat Clio meldt laat koud de kunstenaren,<br />
In Saffo's beeld zij 't beeld der min ontwaren;<br />
Haar lied is van die min de trouwe tolk.<br />
Wat poëzie bezielt leeft voort na jaren,<br />
Ja, eeuwig blijft, gedragen door de scharen,<br />
<i>Wat eens 't genie deed schittren voor een volk.</i><br /><br /><br />
Grillparzer's Saffo<br /><br />
<i>Wat eens 't genie deed schittren voor een volk,</i><br />
Brengt vruchten voort, ook nog in laatre tijden;<br />
Ook thans, als toen, valt menigeen in 't strijden,<br />
In 't hart gewond door wanhoop's scherpen dolk.<br />
Nog schept genie een gloedrand om de wolk, <br />
Verkwikt ons nog en schenkt een zoet verblijden,<br />
Ook waar wij zien het lot van hen, die lijden,<br />
't Wordt alles goud, is slechts 't genie de tolk.<br />
Wat eens bewaard werd, houdt de kiem ten leven ...<br />
Zoo kan de korrel graan weêr vruchten geven,<br />
Bij mummiën gelegd door Rhamses volk;<br />
Zoo kan weer Saffo-zelf voor onze blikken zweven,<br />
Ja, in haar nieuw gewaad op nieuw voor ons verheven,<br />
<i>Gelijk het licht, dat doordringt door de wolk.</i><br /><br /><br />
Idealen<br /><br />
<i>Gelijk het licht, dat doordringt door de wolk,</i><br />
Bij 't levenwekkend stralenschieten,<br />
Natuur verkwikt en doet genieten,<br />
En vreugd verwekken zal by heel het volk, ...<br />
Zoo is 't ... ja! meer zelfs voor den dichter, tolk<br />
Der eeuwge bron, die steeds blijft vlieten,<br />
Ook voor wie hier het leven lieten,<br />
En weêr tot leven wekt in 's afgronds kolk.<br />
Daar rijst de hemel voor zijne oogen, <br />
Hij ziet de Godheid in den Hoogen.<br />
Bezielend door zijn ideaal,<br />
Zingt hij zijn lied en innig diep bewogen,<br />
Gevoelt hij, hoe zijn godentaal<br />
<i>Bij oud en jong de vreugde zal verhoogen.</i><br /><br /><br />
Het levend woord<br /><br />
<i>Bij oud en jong de vreugde zal verhoogen</i><br />
Het ideaal, als 't goed begrepen wordt,<br />
Het ontevreden volk, dat schimpt en mort,<br />
Aan damp en mist, zij 't tijdlijk, wordt onttogen.<br />
Eens dichters taal is duister voor zijne oogen,<br />
Schoon 't enkel aan geoefendheid hem schort;<br />
Maar wordt de paarlenschat hem ingestort<br />
Door 't oor in 't hart, gevoelt het zich bewogen.<br />
Laat poëzie dan klinken door de zaal;<br />
Zij zal bij 't volk weêrklinken duizendmaal,<br />
Verstommen doen en wrevel, wrok en logen,<br />
Mits dat het woord zij levend door de taal,<br />
De kunst het beeld ons klaar voor de oogen maal' ...<br />
<i>Ach! zonder kunst is ieder beeld omtogen.</i><br /><br /><br />
Grillparzer<br /><br />
<i>Ach, zonder kunst is ieder beeld omtogen!</i><br />
Wat uit de ziel komt, tot de ziele gaat.<br />
Wat hartstocht is, hetzij dan liefde of haat,<br />
Treft immer, als 't veredeld treedt voor oogen.<br />
De mensch, waar hij verkeert, voelt zich bewogen,<br />
Zoodra hij ziet een menschelijke daad.<br />
Het kunstgewrocht, dat, als 't zijn volk verlaat,<br />
Zijn kracht verliest, dat werk is ras vervlogen.<br />
Wat leven heeft, zal eeuwig blijven leven, <br />
En overal, waar menschen denken, streven.<br />
Wie dichter is, leeft niet slechts voor één volk.<br />
Moog' dan uw beeld, o Duitscher! voor ons zweven,<br />
Ja! ons verrukken zelfs, zij 't ook omgeven<br />
<i>Als met een floers, der droefheid sombre tolk.</i><br /><br /><br />
Kleine-Gartman<br /><br />
<i>Als met een floers, der droefheid sombre tolk,</i><br />
Ze omhuld is,... als met lachjes om den mond<br />
Ze ons tegen treedt,... zij overwint terstond<br />
En overal, bij priester, vorst en volk.<br />
Reeds zien wij in haar hand de blanke dolk;<br />
Reeds hooren wij wat kwelling ze ondervond;<br />
Wij voelen hoe zij is in 't hart gewond,<br />
En zien haar storten in des afgronds kolk.<br />
Grillparzer heil! ... Gij hebt een tolk gevonden!<br />
Heel Nederland zal uwen roem verkonden.<br />
Voor Neêrland dringt uw straal ook door de wolk,<br />
En Saffoos groote naam klinkt thans uit duizend monden ...<br />
God lof! want wordt geen licht uit hooger sfeer gezonden,<br />
<i>De schoonste gaarde is slechts een zwarte kolk.</i>
<br /><br /><br />
Faon<br /><br />
<i>De schoonste gaarde is slechts een zwarte kolk</i><br />
Voor 't hart des jongelings, waarin toch de eerzucht brandt <br />
Hij minacht wat hij ziet, droomt zich een vaderland,<br />
En vindt geen ideaal bij eigen volk.<br />
Het vreemde schijnt van 't hart de zuivre tolk<br />
En grijpt hem in 't gemoed... Verrukking overmant<br />
Zijn gansche wezen, zelfs zijn hart en zijn verstand.<br />
Zie 't fonklend oog!... Het bliksemt uit de wolk!<br />
Toch grijpt hij, bij het ommedwalen, <br />
Maar al te vaak naar idealen,<br />
En vindt, na korten tijd, zich wreed bedrogen...<br />
Zoo kan in schitterende zalen<br />
Het fonklend kunstlicht ons bestralen,<br />
<i>Als niet de zon verrijst aan 's hemels bogen.</i><br /><br /><br />
Melitta<br /><br />
<i>Als niet de zon verrijst aan 's hemels bogen.</i><br />
Gij zijt die zon, Melitta!... Ge overwint.<br />
Als gij verschijnt, o rein, aanvallig kind!<br />
De jongling voelt: uw ziel spreekt uit uwe oogen,<br />
En als gij schreit, hoe wordt zijn ziel bewogen;<br />
Want Meêly is vaak Liefdes trouwe vrind,<br />
Sinds hij uw tranen zag, hij vurig mint,<br />
Slechts voelt dat gij zijn weelde kunt verhoogen.<br />
Of zal hij nog naar idealen streven?<br />
Uw eenvoud, uw natuur is ziel en leven.<br />
Daar, waar de reinheid zich aan schoonheid paart,<br />
Voert zij de ziel des stervlings hemelwaart.<br />
Hoe kan een vrouw ooit rijker schatten geven?<br />
<i>Materie ... ligt bedolven onder de aard.</i><br /><br /><br />
Rhamnes<br /><br />
<i>Materie ligt bedolven onder de aard.</i><br />
Verscholen zijn al de edele metalen. <br />
Door moeite alleen kan men dien prijs behalen,<br />
En heeft men 't goud,... nog is het niet veel waard!<br />
Zijn glans wordt dan slechts niet geëvenaard,<br />
Als 't door polijsting voor elks oog kan pralen;<br />
Dan is 't een schat; met woeker zal 't betalen<br />
Al de energie, waarmede 't is vergaard.<br />
Die weet "te tempren door welluidendheid,"<br />
't Genie door wetenschap ten goede leidt,<br />
Voor zulk een heerlijk doel geen zorgen spaart,<br />
Heeft voor den mensch een kostlijk goed bereid,<br />
Dat goed, waar menigeen vergeefs om vleit<br />
<i>Is goud en diamant u... alles waard!</i><br /><br /><br />
Eucharis<br /><br />
<i>Is goud en diamant u alles waard,</i><br />
Dan is geen kunst voor u geboren.<br />
Het schoonste landschap gaat verloren,<br />
Heeft men geen oog voor 't schoon der aard<br />
Maar wie geoefendheid aan kunstmin paart,<br />
Geniet met oog en ooren.<br />
Wat andren nauwlijks hooren,<br />
Voert hij nog meê naar eigen haard.<br />
Een klein verhaal, met kunst geschreven,<br />
Is dikwijls in ons brein gebleven ... <br />
Zoo blijv' haar taal dan niet voor ons verscholen.<br />
Wordt, kunstnaar! door uw streven<br />
Ook 't kleine niet verheven,<br />
<i>Begraaf u dan in diepe, donkre holen!</i><br /><br /><br />
Het Volk<br /><br />
<i>Begraaf u dan in diepe, donkre holen,</i><br />
Is kunst voor u slechts zinnelijk genot,<br />
Uw woord sticht kwaad; vergiftigd is uw spot,<br />
Gij, die der maagd de reinheid hebt ontstolen.<br />
Wij zien het toch, om eenzaam rond te dolen<br />
Is van het waar talent, helaas, vaak 't lot!<br />
Bedorven is het volk door vod bij vod.<br />
Men haakt op elk gebied naar beetre scholen.<br />
Eén school toch is er reeds, waar aesthetiek<br />
Inheemsch is, waar de tale wordt muziek. <br />
U roep ik toe, o volk, mij dier en waard,<br />
Niet op de straat, niet onder úw publiek<br />
Leert gij 't begrip van taal en van mimiek!... <br />
<i>Maar voelt ge 't niet, 't worde u geopenbaard.</i><br /><br /><br />
Movrouw Rennefeld-Lowenstam<br /><br />
<i>"Maar voelt ge 't niet, 't worde, u geopenbaard,"</i><br />
Ik dacht aan hem, met U vereend in trouwe<br />
Toen ik dit zong, en ook aan u Mevrouwe!<br />
O, kom bij 't feest! ... Uw bijzijn is mij waard;<br />
Want als daarginds de menigte is geschaard,<br />
Zit menigeen er ligt, die 't zich berouwe ...<br />
Slechts Offenbach beheerscht thans jonge en ouwe!<br />
Verheven kunst, ... zij schijnt gevaagd van de aard!<br />
Wel hem dan nog, wiens blik toch soms een wezen<br />
Van smaak ontmoet ... Wat schoon is, uitgelezen,<br />
Vindt meestal slechts verblijf hij eigen haard.<br />
Do kunstgod is de Zon ... Werk voort dus zonder vreezen!<br />
De Zon dringt in Uw huis ... Zal 't volk ook dáár genezen?<br />
<i>De zon heeft ook de schatten dáár vergaard!</i><br /><br /><br />
N. Donker<br /><br />
<i>De zon heeft ook de schatten daar vergaard,</i><br />
Waar dichtkunst gloeit in 't menschelijke hart.<br />
O! voelde een elk den waren toon der smart,<br />
Dan ware een elk het prachtig schouwspel waard.<br />
Slechts dáár, waar kunst aan ware kunst zich paart,<br />
Daar schenkt zij gloed, die elke koude tart.<br />
O, als 't tooneel alleen betreden werd<br />
Door kunstenaars van Kleine's eedlen aard ...<br />
Grillparzer, goede spelers, goed publiek,<br />
Wat waar' dat al te zamen magnifiek!<br />
Voorzichtig! ... Er ligt nog iets in den molen!<br />
Vertaler, ge eischt te veel! ... Is 't volk zóó ziek?<br />
Wie weet, uw taal, klonk zelve ze als muziek,<br />
<i>Drong daar zelfs door, hoe diep dan ook verscholen.</i><br /><br /><br />
Slotzang<br /><br />
<i>Door de eeuwen heen ligt klaar voor veler oogen,<br />
Wat eens 't genie deed schittren voor een volk,<br />
Gelijk het licht, dat doordringt door de wolk,<br />
Bij oud en jong de vreugde zal verhoogen.<br />
Ach! Zonder kunst is ieder beeld omtogen<br />
Als met een floers, der droefheid somb’re tolk.<br />
De schoonste gaarde is slechts een zwarte kolk<br />
Als niet de zon verrijst aan ’s hemels bogen.<br />
Materie ligt bedolven onder de aard.<br />
Is goud en diamant u alles waard,<br />
Begraaf u dan in diepe, donkre holen.<br />
Maar, voelt ge ’t niet, ’t worde u geopenbaard:<br />
De zon heeft ook de schatten daar vergaard<br />
Drong daar zelfs door, hoe diep dan ook verscholen. </i><br /><br />Krupkehttp://www.blogger.com/profile/03952265596530343517noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5057264230736878132.post-18788838849227618162020-07-29T00:05:00.001+02:002020-07-29T00:05:57.388+02:00Wereldgemiddelde • Harry van Doveren<div>De eerste bladzijde uit <i><a href="http://www.uitgeverijcru.nl/bundels/wereldgemiddelde/">Wereldgemiddelde </a></i>van Harry van Doveren.</div><div><br /></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg_zKjaCytUjBvYXHre5ZVaitrmbKmyPAy0pB1pWSCUTYSDTfS9mN43ZVbhMkpUYHGSn5g6OlhOCvemQkTjf2zyRwj0RITxciOM_EHqP6_vGEQzjx4hJKcpYi03SxSOrtOfUGitltmAq0o9/s1026/doveren.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1026" data-original-width="725" height="976" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg_zKjaCytUjBvYXHre5ZVaitrmbKmyPAy0pB1pWSCUTYSDTfS9mN43ZVbhMkpUYHGSn5g6OlhOCvemQkTjf2zyRwj0RITxciOM_EHqP6_vGEQzjx4hJKcpYi03SxSOrtOfUGitltmAq0o9/w693-h976/doveren.jpg" width="693" /></a></div>Krupkehttp://www.blogger.com/profile/03952265596530343517noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5057264230736878132.post-38551715502375872212020-07-26T22:12:00.003+02:002020-07-26T22:13:51.004+02:00Uit 'Heldenleven' van Jan Vanrietklik voor grotere versie<div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhpxKxcUGsoWQNRfILmiQaXB-t92jvGZiFrODe7qAvneuPYU0ysVp-tnWsnR3zIiM3xh3Hua00-2_nTcAnNLSTqMUyAn7Zhm6Ap0ga2PrG-5ZMXbeYKcyuh_vsLIJYgwmAMVctgJ9yeEoyy/s1008/vanriet.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="756" data-original-width="1008" height="375" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhpxKxcUGsoWQNRfILmiQaXB-t92jvGZiFrODe7qAvneuPYU0ysVp-tnWsnR3zIiM3xh3Hua00-2_nTcAnNLSTqMUyAn7Zhm6Ap0ga2PrG-5ZMXbeYKcyuh_vsLIJYgwmAMVctgJ9yeEoyy/w500-h375/vanriet.jpg" width="500" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div></div>Krupkehttp://www.blogger.com/profile/03952265596530343517noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5057264230736878132.post-17264053609735078732020-04-28T22:16:00.000+02:002020-04-29T23:40:24.290+02:00Lucebert's meepse bargLucebert's gedicht 'Aan Lesbia' begint met de regels:<br />
<blockquote>
De oude meepse barg ligt<br />
nimmermeer in drab<br />
maar voorgoed op zachte kussens onder - uitgerekend -<br />
de weelderigste boom</blockquote>
Er is veel over deze regels geschreven, en dan vooral rond de vraag of het ertoe doet of je weet wat <i>meepse barg</i> betekent. Ilja Leonard Pfeijffer (in '<a href="https://www.dbnl.org/tekst/_bzz001200001_01/_bzz001200001_01_0007.php">De mythe van de verstaanbaarheid</a>') vond het de mooiste regels uit de Nederlandse poëzie, totdat hij opzocht wat <i>meepse barg</i> dan wel betekende - toen was de charme er een beetje af: "En toen heb ik, op een kwade dag, het woordenboek gepakt om ‘meeps, bn’ en ‘barg, zn’ op te zoeken. Daar heb ik spijt van. Nu ik weet wat deze woorden betekenen, hebben de verzen aan betekenis ingeboet. De toverspreuk doet het niet meer." Dus als u met Pfeijffer liever het mysterie in stand wilt houden en niet wilt weten wat een 'meepse barg' is, lees dan niet verder.
<br />
<br />
<i><a href="http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M038761&lemmodern=meeps">Meeps</a></i>, aldus het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT), betekent als het om levende wezens gaat 'tenger, niet fors' of 'ziek en zwak'. 17de-eeuwer Jacob Cats gebruikte het woord graag; zo dichtte hij over de liefde, die je omzichtig moet behandelen: "t Js meeps en tangher, naeckt en bloot. / Ten can niet draghen sulcken stoot." <br />
<br />
Een <a href="http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M005279&lemmodern=barg"><i>barg</i></a>, zo schrijft het WNT, is een 'gesneden beer, gelubd mannetjeszwijn'. (U zou het woord kunnen kennen uit de carnavalshit '<a href="https://youtu.be/VZkUQfHyt9s">Een barg die hé een krul in de steert</a>' van De Aal). Een meepse barg is dus een ziekelijk, gecastreerd varken*.<br />
<br />
Het is overigens niet helemaal duidelijk wie Lucebert op het oog had met die omschrijving, maar waarschijnlijk toch de in het gedicht aangesproken Lesbia ofwel haar moeder. 'Zieke zeug' zou dan gezien het geslacht toepasselijker zijn geweest - maar daarmee had het gedicht nooit zoveel aandacht gekregen.<br />
<br />
<blockquote class="tr_bq">
* Over de etymologie van <i>barg </i>vermeldt het <a href="http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/barg2"><i>Etymologiebank</i></a>: "Vroeger castreerde men varkens door de teelballen murw te slaan. Misschien is het woord zo etymologisch verwant met pgm. *berjan- ‘slaan’ (ohd. berian; on. berja), dat teruggaat op pie. *bherH- ‘slaan, kloppen, met een scherp werktuig bewerken’."</blockquote>
Krupkehttp://www.blogger.com/profile/03952265596530343517noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-5057264230736878132.post-8257291241980697762020-01-30T00:18:00.002+01:002020-01-30T00:21:02.466+01:00Astrid Lampe • Een sterke suikerlobbyTwee knipplakgedichten van <a href="https://www.astridlampe.nl/">Astrid Lampe</a>, afkomstig uit <i>Een sterke suikerlobby</i>, het <a href="http://www.uitgeverijcru.nl/bundels/een-sterke-suikerlobby/">alternatieve Poëzieweekgeschenk</a> van uitgeverij crU, verkrijgbaar in geselecteerde boekhandels.
<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhxER80EzlctvpzkQ39j5YqGg9VggwroNxO8ndl0UNgW_zdYnXGy_BOHM7FglCfqacV-ZdPZ4hbzmrHTpsfrIsFDdOjShEcuxJa882qyb8AXbDkXfSruMqtyyu7jCibrFzINgv1X2zuUg_S/s1600/lampe1.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="537" data-original-width="454" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhxER80EzlctvpzkQ39j5YqGg9VggwroNxO8ndl0UNgW_zdYnXGy_BOHM7FglCfqacV-ZdPZ4hbzmrHTpsfrIsFDdOjShEcuxJa882qyb8AXbDkXfSruMqtyyu7jCibrFzINgv1X2zuUg_S/s1600/lampe1.jpg" /></a></div>
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh-QaWVXua8L_b-cJpWESWDubMp_wVG1ByrET8aNcg-7iHivs_qrRFY0nLAfmk1Pi2hTGWCVBsY92mW_XNbIh_TTjwIeTqDl8bWCgn4X1sSaz2aQGxqnPQkihwhpAMh9EctkakOJRDCcDPc/s1600/lampe2.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="613" data-original-width="454" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh-QaWVXua8L_b-cJpWESWDubMp_wVG1ByrET8aNcg-7iHivs_qrRFY0nLAfmk1Pi2hTGWCVBsY92mW_XNbIh_TTjwIeTqDl8bWCgn4X1sSaz2aQGxqnPQkihwhpAMh9EctkakOJRDCcDPc/s1600/lampe2.jpg" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<br />Krupkehttp://www.blogger.com/profile/03952265596530343517noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5057264230736878132.post-7463194220718052582019-12-11T21:28:00.002+01:002019-12-11T21:28:46.467+01:00Het mooiste theaterlied van 1919, door Jacques KlötersOok dit jaar had de jury het zwaar om het mooiste theaterlied van 1919 uit te kiezen.<br />
Speenhoff drong met maar liefst twee liedjes door tot de eindselectie, met '<a href="https://youtu.be/Gu62VAFMpMQ">De zieke millionair</a>' en met het innige duet 'De filosoof en het meisje' waarin de refreinregel 'Kind ik hou van jou' steeds rustig wederkeerde.<br />
Willy Derby is thans na den grooten oorlog wel een van de meest naar voren tredenden jongeren. '<a href="https://youtu.be/rrHWY1dycq8">Het fiere schooiershart</a>' dat hij zoo hartstochtelijk dramatisch zong op tekst van Otto Zegers is aan een opmars begonnen en zou wel eens een klassieker kunnen worden. Derbys liederen worden gefloten door slagersknechten en klinken in huiskamers en naaiateliers. Zijn lied 'Moeder' dat de getalenteerde Ferry van Delden voor hem schreef, getuigt van zijn nimmer aflatende populariteit en is het succes van den dag.<br />
Maar er zijn andere jongeren die hem naar den kroon steken, zoals de voormalige groentenboer Kees Pruis die dan weer gul vroolijk dan weer smartelijk zijn repertoire brengt. De bekende toonzetter Willem Ciere, wie kent niet zijn potpourri's, bracht passende muziek aan onder het gevoelige lied '<a href="https://seniorplaza.nl/liedjes/kindjes-laatste-wens/">Kindjes laatste wens</a>' dat sommige juryleden wel èrg sentimenteel vonden. Maar sentimentele liederen zijn thans jè van hèt.<br />
Verrassend kwam de jonge dichter-zanger James Cohen van Elburg voor den dag met zijn '<a href="https://youtu.be/RLwXgWebDOQ">Izak Meijers wiegelied</a>' waarin we de gein en de melancholie van het oude volk terughoorden.<br />
Dirk Witte, onze eminente componist en tekstschrijver die elk jaar hooge ogen gooit - weet u nog twee jaar terug met zijn '<a href="https://youtu.be/494SREFM1gg">Mensch durf te leven</a>'? - Nu was daar <a href="https://youtu.be/MwWX5qwip-U">Nocturne</a>, een plaatje van een lied met een melodie die je niet loslaat en een vertolkster, Stella Fontaine die een van den eersten onder onze voordrachtskunstenaressen is.<br />
<br />
Maarrr, de absolute winnaar dit jaar is een lied waarbij men het uitgeschaterd heeft, een vaardig geschreven tekst met veel geestige zetten erin die tijdloos lijken, waar nog veel vervolgen op kunnen komen, een stukje volksleven dat niet mag verdwijnen, eminent gezongen door den Jordaanzanger Eduard Kapper, geschreven door denzelfden Ferry van Delden die ik daarstraks al noemde; het beste theaterlied van 1919 is "<a href="https://youtu.be/2iPwMaZ3DE4">De begrafenis van Manke Nelis</a>!"<br />
<br />
Eduard Kapper en Ferry hebben speciaal voor vandaag een vervolg erop geschreven:<br />
<br />
<a href="https://youtu.be/q8dQAi3MMtc">De terugkomst van Manke Nelis</a><br />
<br />
'k Bezong u Manke Nelis zijn begrafenis<br />
Maar nu komt het mooiste nog pas aan<br />
Ik zal u nu het laatste nieuws vertellen gaan<br />
'k Wed dat u versteld ervan zal staan<br />
Ze zaten in de kroeg zoals ik u reeds heb verteld<br />
Toen plotseling Dronken Toon lijkwit naar binnen kwam gesneld<br />
<br />
Hij riep: Jongens, een glas water voor de schrik<br />
D'r is een wonder pas gebeurd, mensen, ik stik<br />
Want zo- even komt de man van het kerkhof bij me aan<br />
Die vertelt mij dooie Nelis is zojuist weer opgestaan<br />
Hij was maar schijndood is zoëven woest gestemd<br />
Uit z'n kuil geklauterd en zo in z'n hemd<br />
Fijn gewandeld naar de dijk<br />
en daar zit 'ie nou te kijk<br />
Als het tweede nagemaakte levend lijk"<br />
<br />
Als antwoord klonk een rauwe kreet toen door de kroeg<br />
Een ieder stond genageld aan de grond<br />
Dronken toen van schrik elkanders glaasie leeg<br />
Keken stom verslagen in het rond<br />
En Schele Dries die riep "D'r moet gehandeld worden vlug<br />
Bestel die stoet opnieuw, dan halen we Nelis weer terug"<br />
<br />
Dat was goed en zo gezegd zo ook gedaan<br />
En even later zag je voor het kroegie staan<br />
De koets en bakkies die 'em 's morges weg hadden gebracht<br />
En al de kraaien liepen in hun officiële klederdracht<br />
En toen reed de vreemde stoet met veel bekijks<br />
Weg om Nelis op te halen van de dijk<br />
"Kijk eerst goed", riep Rooie Chris,<br />
"of het die manke degelijk is<br />
Komt mij te link voor hoor, die hele bissenis.<br />
<br />
En onderweg kwam Gerrit plots op 't idee<br />
"We binne abuis zeg, stop er es koetsier<br />
Wat mot die lijkkoets zeg, 't is geen begrafenis nou<br />
We motten 'em halen in een Jan Plezier"<br />
"Da's waar ook", riep een elk, "daar hebben wij niet aan gedocht<br />
En daarom werd er gauw een bruiloftswinkel opgezocht<br />
En ze hebben wijl er stevig werd gebierd<br />
Eerst de koets met slingers helemaal versierd<br />
Met lampions en vlaggen en al de kraaien, wat een mop<br />
Zetten allemaal een bruiloftsmutsie boven op hun kop<br />
<br />
En zo kwam de hele boel, wie doet je wat<br />
Aan de dijk waar Nelis in z'n hempie zat<br />
Ze droegen hem rond en hesen hem toen<br />
Met een kruikie Bols en een fles citroen<br />
De koets in tussen al de slingers en het groen<br />
<br />
Maar toen werd in de Spaarndammerstraat weer gestopt<br />
Bij hetzelfde kroegie van die Rooie Bart<br />
Maar Nelis riep "Rij door, want anders blijf ik hier<br />
Misschien weer staan al onder het biljart"<br />
En hossend, zingend is het stel de stad weer doorgegaan<br />
Kwam de versierde rouwstoet weer terug in de Jordaan<br />
<br />
Nelis sprong toen in z'n hempie op de bok<br />
Riep "Wie leent me effe een broekie of een rok?<br />
'K sterf hier van de kou ik sta te rillen als een riet<br />
Krijg een bekeuring aan m'n pet wanneer een smeris me zo ziet<br />
En ze stopten voor de deur toen van z'n vrouw<br />
Toen die d'r vent weer zag toen viel ze bijna flauw<br />
Gilde "Oh Nelis, wat een strop,<br />
sterf nou gauw met die honderd pop<br />
Die 'k van de dooie bos gekregen heb zijn op"<br />
<br />
De postbode die Nelis zag die kreeg een stuip<br />
Gilde "Me honderd poppies terug kedin<br />
Als je niet op staande voet teruggeeft hier<br />
Slaan ik je nou meteen je harses in<br />
Die grappen maken van jouw, die koste mij m'n lood sebiet!<br />
Betaal of je kist weer in, of je levend bent of niet"<br />
<br />
De kastelein riep "Wacht nog effe, dooie vent<br />
Laat 'ie me eerst betalen, ik krijg nog tachtig cent"<br />
En z'n vrouw riep "Zeg dooie dief, wat lever je me nou<br />
Ik heb alweer een andere vent, ik heb niet gerekend meer op jou"<br />
Maar Nelis riep "Scheld maar raak, ik hou me stil<br />
Ik zal toch zeker doodgaan zeg, wanneer ik wil<br />
'k Blijf fijn nog wat in mijn Jordaan<br />
'k heb nog een lekker neutje staan<br />
Leve de lol, die dooie boel is niks gedaan"<br />
<br />
Repertoire: Eduard Kapper<br />
Tekst en muziek: Ferry (van Delden )<br />
<br />
<br />
<i>Jacques Klöters<b></b></i>Krupkehttp://www.blogger.com/profile/03952265596530343517noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5057264230736878132.post-10134220159785423472019-11-28T00:00:00.000+01:002019-11-29T00:14:47.693+01:00Aan Roelofs • Zeemansgraf (+ download 'Monsters in november')'Zeemansgraf' staat in <i>Monsters in november</i>, een bundel beeldgedichten van Ana Roelofs. U kunt een pdf van deze bundel <a href="https://onzetaal.nl/uploads/editor/monsters_in__november.pdf">hier downloaden</a>, en zelf printen (dubbelzijdig afdrukken, spiegelen over de korte zijde) en vouwen tot een boekje. U kunt ook een luxe-editie van het boekje <a href="mailto:eon@planet.nl">bestellen</a> bij Ana Roelofs voor € 15 incl. porto. (Overigens is haar minibundel <i><a href="http://laurensjzcoster.blogspot.com/2015/06/ana-roelofs-muizen-in-april.html">Muizen in april</a></i> ook nog steeds te downloaden (en ook te koop)).<br />
<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhO6RQod6Cp-GFSRC6Lonl9REeBJEKckoF94tCRC7BVsYEW2EGgc84a4ZTYe3HzYUzAzDuE8_7XSZ0unlTqoJUERGGr5ggPCCiEMAUZm5uOTThon-RnVBXAee2z6ZVBYw_uXcVqyAr2MFhZ/s1600/zeemansgraf.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="900" data-original-width="635" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhO6RQod6Cp-GFSRC6Lonl9REeBJEKckoF94tCRC7BVsYEW2EGgc84a4ZTYe3HzYUzAzDuE8_7XSZ0unlTqoJUERGGr5ggPCCiEMAUZm5uOTThon-RnVBXAee2z6ZVBYw_uXcVqyAr2MFhZ/s640/zeemansgraf.jpg" width="451" /></a></div>
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
ZEEMANSGRAF<br />
<br />
op de knalgele zomerstoel zit een oud monster<br />
in ijzige regen loopt november op z’n eind<br />
op de begraafplaats slaapt de oude bloem zijn droeve<br />
hart voltooit een kroniek van bittere deceptie:<br />
altijd november altijd regen altijd alleen<br />
altijd geweest miskend vergeten treurt mijn monster<br />
in de wanorde in het donker dat zijn tijd is<br />
gekomen hij kiest met lege handen het ruime<br />
sop met een twee drie in godsnaam nog eenmaal adieu<br />
blijf ik alleen met mijn tranen in een lege kamer<br />
<br />
<br />
Ana Roelofs<br />
uit: Monsters in november (2019)Krupkehttp://www.blogger.com/profile/03952265596530343517noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-5057264230736878132.post-56317721428562298192019-10-24T23:38:00.002+02:002019-10-24T23:38:26.470+02:00Guus Middag over 'Paardje-Bochelaartje' van Aleksandr Poesjkin<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEivAk4LZl22-sz9o6CG6SRRDvsk6zimqsHS0Psq8NJLflnWGXEHerYadMRgFxY6xB9lb6up6lUi0b46S0uptWldnS9T5olEusIXZ-zBOKlo4me4KMILtAFJkTWCaqJYVVlrHXRtidAriUM9/s1600/middag.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="176" data-original-width="167" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEivAk4LZl22-sz9o6CG6SRRDvsk6zimqsHS0Psq8NJLflnWGXEHerYadMRgFxY6xB9lb6up6lUi0b46S0uptWldnS9T5olEusIXZ-zBOKlo4me4KMILtAFJkTWCaqJYVVlrHXRtidAriUM9/s1600/middag.jpg" /></a></div>
• Deze week worden de gedichten bij Coster gekozen door Guus Middag. Van zijn hand verscheen zojuist <i><a href="http://www.vanoorschot.nl/oorshop/de-wereld-is-weer-plat-ja/">De wereld is weer plat, ja. De poëzie van tegenwoordig</a></i>, een boek met twintig stukken over twintig gedichten en liedteksten van na 2000, van dichters als Marieke Rijneveld, Ingmar Heytze, Ester Naomi Perquin, Ilja Leonard Pfeijffer en Radna Fabias, zangers en zangeressen als Daniël Lohues en Katinka Polderman en hiphoppers als De Jeugd van Tegenwoordig. De
gedichten die hij voor Coster bespreekt, staan niet in het boek. Bij Meander een <a href="https://meandermagazine.nl/2019/10/guus-middag-de-wereld-is-weer-plat-ja/">recensie</a>.<br />
<br />
<blockquote class="tr_bq">
“Ik kies deze week vijf ‘verborgen’ gedichten: gedichten die zich op onverwachte plaatsen aandienen. Vandaag een gedicht dat zich bijna twee eeuwen lang onder de verkeerde schrijversnaam heeft schuilgehouden: <i>Konjók-Gorboenók</i> (1834), dat is<i> Paardje-Bochelaartje</i>, een Russisch sprookje van maar liefst 2300 rijmende versregels lang.<br />
Heel wat generaties Russen zijn ermee opgegroeid. Het is het geweldige verhaal van de niet al te snuggere boerenzoon Ivan die desondanks veel meer voor elkaar krijgt dan zijn twee oudere en zogenaamd wijzere broers. Ivan krijgt daarbij de hulp van een klein onooglijk toverpaardje met twee bulten op zijn rug: het bochelaartje uit de titel. Dat loodst hem langs allerlei ingewikkelde problemen. Het is niet te geloven, maar aan het eind van het verhaal valt onze Ivan het allerhoogste ambt ten deel. Hij wordt de nieuwe tsaar.<br />
Hieronder staat het begin van het sprookje. Dit fragment geeft al een eerste indruk van het hoge verteltempo – en van de soepele vertaling, in een naturel en snel soort Nederlands, door Robbert-Jan Henkes. Als je een keer begint, lees je het in één ruk uit. Het zit, althans in het Nederlands, vol verrassende wendingen en stijlbreuken en rijmen. “Ze is goed en ze heeft spatjes, / maar ze is wat dun en platjes”, wordt hier gezegd van de aanstaande vrouw van de tsaar. Wat is de vergrotende trap van uitsloven? “Waar hij (…) op de vloer bonkt met zijn hoofd, / en zich uit en uiter slooft”. Dit is wat de twee broers van Ivan uitroepen als ze hem met zijn vliegensvlug vliegende paardje zien overvliegen: “‘Heilige beschuit met muisjes!’ / roept het tweetal en slaat kruisjes, / ‘Wat was dat voor duivels beest? / Was het gas of was het geest?’” Hoe noem je dat, als twee dolfijnen zich onder water heel snel uit de voeten maken? “Daarop bogen de dolfijnen / om toen staartzwieps te verdwijnen.” Het lijkt wel Leo Vroman, op een bedje van Annie M.G. Schmidt.<br />
Allergrootste verrassing: Pjotr Jersjov (1815-1869), de negentienjarige student aan wie het sprookje altijd werd toegeschreven, maar die na zijn briljante debuut nooit meer iets fatsoenlijks zou schrijven, is niet de dichter van dit sprookje. Dat blijkt toch echt niemand minder te zijn dan Aleksandr Poesjkin (1799-1837), zo staat inmiddels wel vast. Robbert-Jan Henkes levert de bewijzen in zijn uitgebreide, en spannende, voor- en nawoord bij de vertaling.”<br />
<br />
<br />
Paardje-Bochelaartje. Een Russisch sprookje in drie delen.<br />
<br />
Deel I.<br />
<br />
“<i>Nu kan het bij ’t begin beginnen…</i>”<br />
<br />
Over bergen, bossen, landen,<br />
over zeeomspoelde stranden,<br />
hier op aarde, hier benee,<br />
woonde eens een boer tevree,<br />
en de oudste van zijn zonen<br />
was een snugger manspersoon en<br />
nummer twee was half-om-half,<br />
maar de jongste – was een kalf.<br />
Graan verbouwen zij, de boeren,<br />
dat zij naar de stad vervoeren,<br />
die maar op een baksteenworp<br />
is gelegen van hun dorp.<br />
Daar verkopen zij hun koren<br />
voor een geldsom naar behoren,<br />
en vervolgens gaan zij vlug<br />
met de kar naar huis terug.<br />
<br />
Na ik weet niet hoeveel dagen<br />
kwam het ongeluk ze plagen:<br />
iemand was met veel geweld<br />
graan gaan maaien op hun veld.<br />
Daar bekeken ze de schade.<br />
‘Broers, geen woorden nu maar daden!’<br />
En ze gingen in beraad,<br />
hoe de dief, die onverlaat,<br />
te betrappen. Ze besluiten<br />
beurtelings te waken buiten,<br />
op hun veld, vanaf vannacht.<br />
‘Kijken of-ie dan nog lacht!’<br />
<br />
(…)<br />
<br />
Aleksandr Poesjkin (1799-1837)<br />
<br />
<br />
Uit: <a href="https://www.pegasusboek.nl/paardje-bochelaartje.html"><i>Paardje-Bochelaartje</i> | <i>Конек-Горбунок</i></a>. Vertaald naar de eerste uitgave uit 1834 en toegelicht door Robbert-Jan Henkes met illustraties van Joeri Vasnetsov uit 1934 en 1941. Voorheen toegeschreven aan Pjotr Jersjov. Pegasus & Stichting Slavische Literatuur, 210 blz., paperback, 2019, ISBN 9789061434603. Slavische Cahiers 35
</blockquote>
<br />
<br />
<br />
<br />Krupkehttp://www.blogger.com/profile/03952265596530343517noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5057264230736878132.post-13074680704279359462019-10-23T21:36:00.001+02:002019-10-23T21:36:38.058+02:00Guus Middag over 'Zomernacht' van J.H. Leopold<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEivAk4LZl22-sz9o6CG6SRRDvsk6zimqsHS0Psq8NJLflnWGXEHerYadMRgFxY6xB9lb6up6lUi0b46S0uptWldnS9T5olEusIXZ-zBOKlo4me4KMILtAFJkTWCaqJYVVlrHXRtidAriUM9/s1600/middag.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="176" data-original-width="167" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEivAk4LZl22-sz9o6CG6SRRDvsk6zimqsHS0Psq8NJLflnWGXEHerYadMRgFxY6xB9lb6up6lUi0b46S0uptWldnS9T5olEusIXZ-zBOKlo4me4KMILtAFJkTWCaqJYVVlrHXRtidAriUM9/s1600/middag.jpg" /></a></div>
• Deze week worden de gedichten bij Coster gekozen door Guus Middag. Van zijn hand verscheen zojuist <i><a href="http://www.vanoorschot.nl/oorshop/de-wereld-is-weer-plat-ja/">De wereld is weer plat, ja. De poëzie van tegenwoordig</a></i>, een boek met twintig stukken over twintig gedichten en liedteksten van na 2000, van dichters als Marieke Rijneveld, Ingmar Heytze, Ester Naomi Perquin, Ilja Leonard Pfeijffer en Radna Fabias, zangers en zangeressen als Daniël Lohues en Katinka Polderman en hiphoppers als De Jeugd van Tegenwoordig. De
gedichten die hij voor Coster bespreekt, staan niet in het boek.<br />
<br />
<blockquote class="tr_bq">
“Ik kies deze week vijf ‘verborgen’ gedichten: gedichten die zich op onverwachte plaatsen aandienen. Vandaag een gedicht dat 135 jaar geleden in een studentenalmanak werd afgedrukt: ‘Zomernacht’. Een romantisch natuurtafereeltje, met een avondstemming, een nachtsfeerschildering, iets met weilanden en nevelslierten – het zal allemaal wel. Het is een gedicht waar ik zonder voorkennis schouderophalend overheen gelezen zou hebben. Er zijn zoveel dichters die zulk soort schetsjes hebben geschreven, met een gevoelig woordje hier en een stoplapje daar. Zo ook deze student, die zijn naam er niet onder zette.<br />
Maar dat werd anders toen ik las dat dit een gedicht van J.H. Leopold was. En niet zomaar een gedicht van J.H. Leopold, maar ook nog eens het allereerste gedicht dat hij ooit publiceerde, voor zover wij nu weten. Dick van Halsema, die werkt aan een biografie van de dichter, ontdekte het vijf jaar geleden in de Leidse Studentenalmanak van 1885. Hij <a href="http://rond1900.nl/?p=20493">toonde overtuigend aan</a> dat dit anonieme vers van Leopold was.<br />
Zie eens hoe subtiel deze jonge student-dichter de nevelslierten laat overgaan in schimmen uit het dodenrijk. Zie hoe gevoelvol hij hun treurige bestaan uitlicht als zij weer terug moeten sluipen naar hun donkere rijk, op het moment waarop de lichtgod (wij zouden zeggen: de zon) zich aandient. En, ach - alleen wat tranen laten zij achter; dat zijn de dauwdruppels op de bloemkelken. Een meesterwerkje, bij nader inzien. Als je goed kijkt, kun je hier de latere dichter J.H. Leopold al door de regels heen zien schemeren – zeker als je weet dat hij de dichter ervan is.”</blockquote>
<br />
<blockquote>
Zomernacht<br />
<br />
Zachtkens daalde de avond; over de weiden,<br />
Over de korenhalmen, die zich dommelend<br />
Wiegelen, hangen witte, alles omhullende<br />
Nevelsluiers.<br />
<br />
Schimmen zijn ’t, uit den Hades opgestegen,<br />
Die des nachts bij ’t zwakke sterrenschijnsel<br />
Zwerven langs eens zoo geliefde oorden,<br />
Treurig te moede.<br />
<br />
Reeds verbleekt het maanlicht en de schare<br />
Sluipt terug naar ’t donkere rijk der dooden,<br />
Zwijgend; op het vale aangezicht zetelt<br />
Bittere weemoed.<br />
<br />
En de eerste stralen van den lichtgod<br />
Spiegelen zich in tranen, die op iedere<br />
Bloemkelk nederdrupten van de bleeke<br />
Bloedlooze kaken.<br />
<br />
<br />
J.H. Leopold (1865-1925)
</blockquote>
<br />
<br />
<div style="margin-bottom: 0cm;">
• Drukker Ser J.L. Prop
(serjlprop <at> home.nl) maakte dit voorjaar een bibliofiele uitgave van
het gedicht, in een oplage van vijftig exemplaren.</at></div>
<br />
<br />Krupkehttp://www.blogger.com/profile/03952265596530343517noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5057264230736878132.post-32496451118924658032019-10-23T00:31:00.000+02:002019-10-23T00:31:53.534+02:00Guus Middag over 'Voorpijn' van Coen Peppelenbos<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEivAk4LZl22-sz9o6CG6SRRDvsk6zimqsHS0Psq8NJLflnWGXEHerYadMRgFxY6xB9lb6up6lUi0b46S0uptWldnS9T5olEusIXZ-zBOKlo4me4KMILtAFJkTWCaqJYVVlrHXRtidAriUM9/s1600/middag.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="176" data-original-width="167" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEivAk4LZl22-sz9o6CG6SRRDvsk6zimqsHS0Psq8NJLflnWGXEHerYadMRgFxY6xB9lb6up6lUi0b46S0uptWldnS9T5olEusIXZ-zBOKlo4me4KMILtAFJkTWCaqJYVVlrHXRtidAriUM9/s1600/middag.jpg" /></a></div>
• Deze week worden de gedichten bij Coster gekozen door Guus Middag. Van zijn hand verscheen zojuist <i><a href="http://www.vanoorschot.nl/oorshop/de-wereld-is-weer-plat-ja/">De wereld is weer plat, ja. De poëzie van tegenwoordig</a></i>, een boek met twintig stukken over twintig gedichten en liedteksten van na 2000, van dichters als Marieke Rijneveld, Ingmar Heytze, Ester Naomi Perquin, Ilja Leonard Pfeijffer en Radna Fabias, zangers en zangeressen als Daniël Lohues en Katinka Polderman en hiphoppers als De Jeugd van Tegenwoordig. De
gedichten die hij voor Coster bespreekt, staan niet in het boek.<br />
<br />
<blockquote class="tr_bq">
“Ik kies deze week vijf ‘verborgen’ gedichten: gedichten die zich op onverwachte plaatsen aandienen. Vandaag een gedicht dat ik zomaar aantrof in een weekblad dat ik lang niet elke week lees, De Groene Amsterdammer, van 10 oktober 2019. Het stond in een column van Ester Naomi Perquin. Een geweldig gedicht, nooit eerder gelezen, van Coen Peppelenbos, uit zijn bundel <a href="https://www.kleineuil.nl/poezie/vallende-mannen-details"><i>Vallende mannen</i></a> (Uitgeverij Kleine Uil, 2011).<br />
Het heet ‘Voorpijn’ – een nieuw woord. Het gaat over de vrees, op allerlei manieren, voor pijn die nog komen gaat. Het zit goed in elkaar, met al die functionele tongbrekers (spoorbrug, instort, roltrap, stront, stapt), al die haperende zinnen, in een steeds sneller opgevoerde opsomming van angsten en vrezen en schaamtes. Je zit in de trein, tussen Leeuwarden en Groningen, of omgekeerd, maar ineens grijpt het je aan.<br />
Die wortels aan het eind zijn in de eerste plaats, lijkt mij, (in de buurt van de ‘vulling’, de ‘kroon’ en de ‘brug, ook tandartstermen) de wortels van tanden en kiezen, bekend van het wortelkanaal en nog meer van de alom gevreesde wortelkanaalbehandeling. Maar daar, aan het eind van het gedicht, worden het vanzelf ook algemenere wortels - de wortels van het bestaan. Als die breken, dan breekt alles, dan val je om, dan stort je neer in de afgrond, zoals een trein op volle snelheid op de spoorbrug bij Zuidhorn in het Van Starkenborghkanaal – als de brug breekt.”</blockquote>
<br />
<blockquote>
Voorpijn<br /><br />
Dat de spoorbrug instort bij Zuidhorn,<br />
dat je valt op gladde gele steentjes,<br />
benenbrekers, dat je tas in de roltrap,<br />
dat je toch in de stront stapt, dat je<br />
arm uit de kom, dat je doof en blind<br />
dat je vuiloog smeeroor goormond,<br />
dat je een kind slaat, dat je<br />
in je hemd staat, dat je rits open,<br />
broek scheurt voor de volle zaal, dat je<br />
speeksel spreekt, dat je lief gaat,<br />
dat de kamer te hol, je bed te groot<br />
het eten eenzaam smaakt,<br />
dat je vulling, dat je kroon,<br />
dat je wortels, dat de brug breekt<br />
bij Zuidhorn.<br /><br /><br />
Coen Peppelenbos (1964)</blockquote>
<br />
<br />
<br />Krupkehttp://www.blogger.com/profile/03952265596530343517noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5057264230736878132.post-60354445768886335612019-10-22T20:57:00.002+02:002019-10-22T20:58:20.875+02:00Guus Middag over 'Miniatuur' van A.J.D. van Oosten<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEivAk4LZl22-sz9o6CG6SRRDvsk6zimqsHS0Psq8NJLflnWGXEHerYadMRgFxY6xB9lb6up6lUi0b46S0uptWldnS9T5olEusIXZ-zBOKlo4me4KMILtAFJkTWCaqJYVVlrHXRtidAriUM9/s1600/middag.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="176" data-original-width="167" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEivAk4LZl22-sz9o6CG6SRRDvsk6zimqsHS0Psq8NJLflnWGXEHerYadMRgFxY6xB9lb6up6lUi0b46S0uptWldnS9T5olEusIXZ-zBOKlo4me4KMILtAFJkTWCaqJYVVlrHXRtidAriUM9/s1600/middag.jpg" /></a></div>
• Deze week worden de gedichten bij Coster gekozen door Guus Middag. Van zijn hand verscheen zojuist <i><a href="http://www.vanoorschot.nl/oorshop/de-wereld-is-weer-plat-ja/">De wereld is weer plat, ja. De poëzie van tegenwoordig</a></i>, een boek met twintig stukken over twintig gedichten en liedteksten van na 2000, van dichters als Marieke Rijneveld, Ingmar Heytze, Ester Naomi Perquin, Ilja Leonard Pfeijffer en Radna Fabias, zangers en zangeressen als Daniël Lohues en Katinka Polderman en hiphoppers als De Jeugd van Tegenwoordig. De
gedichten die hij voor Coster bespreekt, staan niet in het boek.<br />
<br />
<blockquote class="tr_bq">
“Ik kies deze week vijf ‘verborgen’ gedichten: gedichten die zich op onverwachte plaatsen aandienen. Vandaag een gedicht dat ik aantrof in een schrift uit 1943, van de dichter en beeldend kunstenaar Chr. J. van Geel (1917-1974). Ik heb mij voorgenomen een biografie over hem te schrijven; daarvoor orden ik nu zijn omvangrijke nagelaten archief. In het schrift uit 1943 vond ik dagboekaantekeningen, en een verzameling overgeschreven gedichten van anderen. Tussen Nijhoff, Achterberg en Van Ostaijen trof ik een gedicht van A.J.D. van Oosten aan.<br />
Ik was verrast. Die naam was ik in verband met Van Geel nog nooit tegengekomen. Sowieso lees je de naam van Van Oosten maar zelden. Ik ken hem alleen uit bloemlezingen. Vier wonderlijke gedichten in de bloemlezing van Komrij, zeven wonderlijke gedichten in de bloemlezing van Pfeijffer – en nu dus deze ‘Miniatuur’ in de privé-bloemlezing van Van Geel. Wat weet ik van deze Van Oosten? Niets. Dat is ook wel eens prettig. Wist ik, althans van tijd tot tijd, maar van iedereen niets – en kon ik alles en iedereen altijd maar lezen alsof het voor het eerst was. Het is een kort gedicht. Het gaat over een verkeersongeval.”</blockquote>
<br />
<blockquote>
Miniatuur<br />
<br />
Het heeft zich aldus toegedragen:<br />
zij kwam hier hard voorbij gerend<br />
en is daar, bij dat rood cement,<br />
tweemaal over den kop geslagen,<br />
men heeft haar naam nog kunnen vragen,<br />
dit zijn de stukken van den wagen,<br />
de oorzaak is ons niet bekend.<br />
<br />
<br />
A.J.D. van Oosten (1898-1969)</blockquote><br /><br /><br />
Krupkehttp://www.blogger.com/profile/03952265596530343517noreply@blogger.com1