Sasja Janssen -- Happy

= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

• website
• youtube
• poetry



• portret door lonneke stulen

Stil even, als onze taal happy is, dan ook onze daden
of is het juist andersom? Ja, als onze daden happy
zijn, dan onze kauwen, onze bomen, onze doden
jij en ik, geen ons is ons te veel. Natuurlijk hebben we
genoeg mankop voor vergetelheid, zo ken ik je weer.
Wat trillen mijn handen?

(Sasja Janssen, fragment uit ‘Happy’ – lees hier het hele gedicht)

De gedichten in de bundel Happy (2017) van Sasja Janssen gaan eigenlijk allemaal over taal: er wordt voortdurend verwezen naar woorden, en ook komt, als een grapje, in ieder gedicht wel ergens een Engels woord voor.

In de bundel staat ook een gedicht dat ‘Happy’ heet. Dat gedicht staat helemaal alleen in een afdeling met de titel ‘Als onze taal happy is, dan ook onze daden’. Dat is op zijn beurt dan weer een regel in het gedicht ‘Happy’. Dat gedicht beschrijft een treurige reis naar Roemenië. Waarom de ik in het gedicht daar nu per se naartoe moest is niet duidelijk, maar veel vreugde lijkt ze er niet te hebben beleefd. De bundel verwijst regelmatig naar huwelijksproblemen en die lijken ook hier een rol te spelen.

Het gedicht bestaat uit 18 strofes van ieder 6 regels. De zesde regel is steeds korter dan de eerdere, en daarom lijkt het gedicht als geheel wel op een ballade, een treurige, verwarde ballade. Zoals in deze strofe, die bijna een gedichtje op zichzelf is. De ik klampt zich vast aan de taal. Zou ze met die taal niet alles goed kunnen maken? Of moet je daarvoor, godbetert, toch ook eerst iets doen dat happy is? Kan onze taal van ons weer ons maken, en zelfs geen ons te veel?

Eerder in het gedicht schrijft de dichteres een paar regels die nog een ander licht werpen op die ‘happy taal’:

Geen groot probleem is het, al zijn de problemen slecht te overzien, maar zolang mijn zinnen happy worden zoals John Austin me leerde, doen mijn pennen het nog, zelfs daar in de spugende zon. Wist je dat Austin meer praatte dan hij schreef? Wat kan het je schelen en je bent er toch?

John Austin (1911-1960) was een Britse taalfilosoof die inderdaad sommige zinnen ‘happy’ noemde (soms gebruikte hij de uit het Latijn afkomstige term ‘felicitous’, dat hetzelfde betekent als ‘happy’): dat zijn huiselijk gezegd zinnen die precies passen in de situatie waarin ze gebruikt worden, zinnen die van toepassing zijn, zinnen die de situatie niet ineens heel raar maken.

Of hij echt meer praatte dan hij schreef? Het zal wel, want het geldt waarschijnlijk zelfs voor de ijverigste schrijver, en zelfs voor de dichteres, die alleen en ongelukkig met haar gezelschap, ook al is dat haar eigen gezin, geneigd is om dan maar happy zinnen op papier te zetten.

• Marc van Oostendorp





• Leest allemaal de Onze Taal. Of Zone 5300.

= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =
Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere dag een gedicht per mail.
Aan- en afmelden: http://high5.nl/minimalist/?l=laurensjzcoster