Jac. van Looy -- Het verhaal van den provinciaal

= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

• wikipedia
• dbnl
• ing
• website







Het lange gedicht ‘Het verhaal van den provinciaal’ van Jac. van Looy neemt een centrale plaats in in Plots hel het werd. Zie voor toelichting onder het fragment.

Het verhaal van den provinciaal (fragment)

Bom! bom!
Kanonnen sjorden aan en stonden stom,
Als steigerende rossen in hun stalen toomen,
Onder het loof van boomen;
Kolossaal,
Als één stuk zwart metaal;
Machines als nog nooit een industrie gebruikte,
Ze nergens stuikten,
Na goed te zijn gesmeerd.
Het leek wel of zij 't hadden uit hun hoofd geleerd...
Ik zag het projectiel erin gedreven,
‘Many happy returns,’ met krijt er op geschreven,
En toen ze schoten zag ik dunne smook,
En schimmen loopen gaan die leken rook,
Voorover, met de vingers in hun ooren...
Hoe vreemd het is daar niet iets van te hooren...
Dan kreeg de dikke loop vanzelf een schok
En gliste weêr terug alsof er een aan trok,
Zoo zoetjes-an,
Si doucement.
En toen verscheen een randje gras met draad behekt,
Een lucht er boven was met wolkjes bedekt,
Het leek een droomerige aquarel,
Van Mauve of Israëls...
Dat al die mooie dingen gaan zoo duur...
Er ijlden door het bord stralen en spetten vuur;
't Verbeeldde ‘de overkant’.
En duidelijk was er brand,
Ik kan niet alles melden zoo ik wou,
Het ging zoo gauw.
Ik heb ook mijnen uit elkaâr zien slaan,
Fonteinen modder, als een inkt-vulkaan,
Of bergen sintels werden opgeblazen
Van al de boeken, schriften waar wij over lazen;
En daarna was
Weêr alles grijs als asch.


Jac. van Looy (1855-1930)

Eind september 1916 werd 'The Battle of the Somme' in de Nederlandse bioscopen vertoond. Het grootste kassucces uit de filmgeschiedenis tot dan toe beloofde beelden van de gelijknamige veldslag uit de Eerste Wereldoorlog, die al maanden het nieuws beheerste. Voor het eerst werd getoond hoe het er 'in de eerste vuurlinie' aan toeging.

In het lange gedicht 'Het verhaal van den provinciaal' beschrijft Jac. van Looy de enorme impact die de film op hem en andere toeschouwers had. Die impact wordt samengebald in de regel 'Plots hel het werd' – tevens de titels van een uitgave waarin dit gedicht als spil fungeert. Het boek bevat het gedicht zelf en een aantal artikelen over de achtergrond en betekenis van de teksten en de manier waarop film/beeld door de oorlogvoerende landen werden ingezet als propagandamiddel in Nederland. De documentaire op de bijgevoegde dvd brengt naast interviews met deskundigen de voorgelezen tekst van het gedicht, samen met enkele originele filmbeelden.



• Speel het gedichtenspel

= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =
Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere dag een gedicht per mail.
Aan- en afmelden: http://high5.nl/minimalist/?l=laurensjzcoster