Simon Vinkenoog -- Nocturne voor Herckenrath-Dory

= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

• dbnl
• website
• wikipedia
• FB-herdenkingspagina
• youtube

Nocturne voor Herckenrath-Dory*

Ik vind het woord noctiflore:
snachts bloeiend - opengaand
ik ken geen woord waaraan
ik mij zozeer herken
in dit boek vol woorden

(en zoals het voorwoord zegt
cette édition a environ cent
colonnes de texte de plus
que la précédente)

zelfs noctambule (slaapwandelaar
nachtbraker nachtpitje) moet
het nachtelijk onderspit delven
al maakt daarentegen
noctiluque (snachts lichtgevend)
weer een gerede kans
tot mijn liefkooswoorden
te gaan behoren

ik noctuelle (nachtvlinder)


Simon Vinkenoog (1928-2009)


* Frans woordenboek van C.R.C. Herckenrath en Albert Dory

Mooie woorden

Er zijn twee redenen waarom mensen woorden mooi vinden. De eerste heeft te maken met de buitenkant van het woord, met de klank en het ritme. Desalniettemin vinden veel mensen een mooi woord, net als minkukel en boterbabbelaar en wielewaal. Of balalaika. Veel mooier dan gracht, strottenhoofd, krijsen en schroothoop. Daar is verder niet zo veel zinnigs over te zeggen, hoewel er wel een paar wetmatigheden achter zitten. Hoe makkelijker een klank uit te spreken is, bijvoorbeeld, hoe prettiger we hem vinden. En daarom vinden we woorden met ‘open’ lettergrepen als la, no en mi welluidender dan woorden met moeilijk uit te spreken klankcombinaties met veel medeklinkers.

De tweede reden om een woord mooi te vinden is de betekenis. Het gevoel dat men erbij heeft. Daarom vindt iedereen liefde een mooi woord, en hoop en vrede en poes en konijntje. Dat gevoelsaspect kan het klankaspect overrulen: als je maar verliefd genoeg bent, kun je zelfs namen als Geurt of Bep de mooiste ter wereld vinden.

De woorden waar Simon Vinkenoog zich in bovenstaand gedicht zo opgetogen over toont, zitten een beetje in het overlappende gebied van ‘welluidend’ en ‘welluimend’. Noctiflore, noctiluque en noctuelle klinken redelijk mooi, maar het is zo te zien vooral hun betekenis waar nachtuil Vinkenoog zich door aangetrokken voelt. Zonder die betekenis had hij ze waarschijnlijk niet eens opgemerkt in al die “colonnes de texte”, en had hij wellicht, net als veel anderen, gekozen voor rocambolesque (‘ongelofelijk’), époustouflant (‘verbijsterend’) of ivresse (‘dronkenschap’).

Overigens, toen Vinkenoog in 2004 in Onze Taal naar zijn mooiste woord gevraagd werd, koos hij het woord appelboom – en u mag zelf verzinnen of dat vanwege de klank was, of om de betekenis. Of allebei.


• Raymond Noë





• Leest allemaal de Onze Taal. Of Zone 5300.

= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =
Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere dag een gedicht per mail.
Aan- en afmelden: http://high5.nl/minimalist/?l=laurensjzcoster